Body positive: promowanie akceptacji ciała, czy niebezpieczny trend?

Do samego siebie zawsze musimy być nastawieni pozytywnie. Trzeba mówić do siebie miło i żyć ze sobą w zgodzie. Dobry mental to klucz do dobrego życia. Ruch body positive to idea akceptacji swojego ciała w pełnej krasie, bez względu na rozmiar i kształt. Jest to jednak temat, który budzi wiele obaw i kontrowersji. Do „ciałopozytywności” można podchodzić na różne sposoby. W tym artykule skupimy się na faktach, które trzeba znać, by z pełną świadomością podchodzić do swojego ciała.

Krytyczne głosy względem idei body positive

Kontrowersje budzi głównie wątpliwość, czy pełna akceptacja ciała, które jest otyłe, nie doprowadzi przypadkiem do zaniechania starań o doprowadzenie masy ciała do normy. Istnieją obawy, że ruch body positive może nieświadomie promować niezdrowe nawyki żywieniowe i życiowe. Niektórzy wręcz interpretują to jako promowanie otyłości.

Społeczne aspekty otyłości

Tutaj najbardziej znaczące są dwa obszary:

1. wpływ na obciążenie systemu opieki zdrowotnej,
2. transfer ryzyka otyłości na potomstwo.

Nie ma wątpliwości, że nieleczona otyłość wywołuje kolejne choroby. Jest to jedynie kwestia czasu. W połączeniu ze stale wzrastającymi statystykami zachorowań na otyłość presja na system publicznej opieki zdrowotnej jest ogromna. Koszta leczenia wszelkich schorzeń wywołanych przez otyłość stanowią ogromne obciążenie finansów publicznych, co odbija się na portfelach wszystkich członków społeczeństwa. To wielu osobom się nie podoba, co przekłada się na głośną krytykę promowania idei body positive.

Przejdźmy do tematu przenoszenia ryzyka otyłości na dzieci. Tutaj statystyki są bezlitosne. W przypadku dziecka, którego jeden z rodziców jest otyły, ryzyko otyłości w wieku dorosłym jest 3-krotnie większe, natomiast jeśli oboje rodzice dziecka są otyli, ryzyko otyłości u tego dziecka w przyszłości wzrasta aż 10-krotnie. Mają na to wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i zwykły transfer nawyków żywieniowych i stylu życia.

I właśnie te tematy, które sprawiają, że otyłość indywidualnej osoby tak naprawdę nie wpływa jedynie na nią samą, są główną przyczyną wszelkich sporów i kontrowersji wokół idei body positive.

Otyłość to nie tylko problem estetyczny

Nie bez powodu otyłość klasyfikowana jest jako choroba. Tutaj nie chodzi tylko o to, że można się komuś nie podobać, że ciężko kupić ubrania takie, jakie się chce, albo ma się problemy z zawiązaniem butów. Problem jest dużo głębiej: w hormonach, metabolizmie, sprawności serca, gospodarce cukrowej i ogólnie w całej naszej biochemii.

Otyłość bez cienia wątpliwości jest furtką do kolejnych chorób. Nawet gdy osoba otyła czuje się dobrze, to nie znaczy, że w jej wynikach badań będzie wszystko okej. Otyłość ZAWSZE wiąże się z problemami metabolicznymi, to ścisłe powiązanie.

Według badań, przejście od szczupłej sylwetki do otyłości powoduje rozwój przewlekłego stanu zapalnego o niskim stopniu nasilenia, który jak wiemy, jest dla zdrowia bardzo niebezpieczny. Charakteryzuje się podwyższonym poziomem krążących wolnych kwasów tłuszczowych i rozpuszczalnych czynników prozapalnych (IL-1β, IL-6, TNF-α i MCP-1). Otyłość jest zwykle powiązana z dyslipidemią aterogenną, czyli obniżonym cholesterolem HDL, a podwyższonym LDL i triglicerydami. Taki zestaw prowadzi do dysfunkcji naczyń krwionośnych, w tym powstawania miażdżycy i upośledzenia fibrynolizy. To z kolei zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, w tym udaru mózgu i żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.

Wykazano również, że rozwój niektórych nowotworów, w tym raka jelita grubego, trzustki, nerek, endometrium, pomenopauzalnego raka piersi i gruczolakoraka przełyku, aby wymienić tylko kilka, jest powiązany z nadmiernym poziomem tłuszczu i jego metabolicznie aktywnym charakterem. Wykazano, że na nowotwory wpływają złożone interakcje między innymi związane z otyłością i insulinoopornością, hiperinsulinemią, utrzymującą się hiperglikemią, stresem oksydacyjnym, stanem zapalnym i produkcją adipokin.

Otyłość zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia różnych schorzeń

Wiele z nich wiąże się z radykalnym obniżeniem jakości i średniej długości życia. Należą do nich:

• cukrzyca typu 2,
• choroby układu krążenia,
• zespół metaboliczny,
• przewlekła choroba nerek,
• hiperlipidemia,
• nadciśnienie,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• niektóre rodzaje nowotworów,
• obturacyjny bezdech senny,
• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• depresja.

Nadwaga i otyłość to w skali światowej zjawisko częstsze niż niedowaga. Jest również przyczyną większej ilości zgonów. Oczekiwana długość życia u osób otyłych jest o około 5-10 lat krótsza.

Z drugiej strony nawet niewielka utrata masy ciała w zakresie 5–10% może znacząco poprawić wyniki zdrowotne. Taka redukcja masy ciała może umożliwić pacjentom zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, obturacyjnego bezdechu sennego i nadciśnienia, a także wielu innych chorób współistniejących. Metaanaliza 15 badań wykazała, że stosunkowo niewielka utrata masy ciała, średnio 5,5 kg w grupie badanej w porównaniu do 0,2 kg w grupie placebo, przy średnim wyjściowym BMI wynoszącym 35 kg/m2, spowodowała znaczną redukcję śmiertelności ze wszystkich przyczyn.

Wiesz, że tkanka tłuszczowa jest organem produkującym hormony?

Tłuszcz podskórny zazwyczaj traktowany jest jako zwykły balast. Magazyn energii i nic więcej. Rzeczywistość jest jednak całkowicie inna. Tkanka tłuszczowa to pełnoprawny organ endokrynny, który uwalnia hormony i cytokiny zupełnie tak samo, jak trzustka, tarczyca, czy nadnercza.

Cytokiny uwalniane przez komórki tłuszczowe (adipocyty) nazywamy adipokinami. Są to takie molekuły, które umożliwiają komunikację pomiędzy tkanką tłuszczową a innymi organami i układami, w tym z: mózgiem, wątrobą, trzustką, układem odpornościowym, układem naczyniowym, mięśniami.

Wydzielanie adipokin, w tym leptyny, adiponektyny, czynnika wzrostu fibroblastów 21 (FGF21), białka wiążącego retinol 4 (RBP4), peptydazy dipeptydylowej 4 (DPP-4), białka morfogenetycznego kości (BMP)-4, BMP-7, waspiny, apeliny i progranuliny ulega zmianom podczas dysfunkcji tkanki tłuszczowej i może przyczyniać się do szeregu chorób związanych z otyłością, które wymieniliśmy sobie już w na wcześniejszym etapie tego artykułu.

Gdy zmienia się ilość tkanki tłuszczowej, to zmieniają się też stężenia tych adipokin. W ten sposób praktycznie cały organizm wie, że pod skórą zgromadzone jest zbyt dużo tłuszczu i musi stale zmagać się z nadmiarem sygnałów, które z tego tłuszczu napływają.

Ważne jest racjonalne podejście do swojego ciała i zdrowia

Body positive mogłoby oznaczać nie tylko akceptację swojego ciała, ale też jego potrzeb. Wiele analiz wspiera twierdzenie, że redukcję masy ciała najłatwiej przeprowadzić we wspierającej i optymistycznej atmosferze. Odchudzanie nie musi, a wręcz nie powinno wynikać z niechęci do swojego ciała. Motorem do odchudzania powinna być za to chęć poprawy swojego zdrowia, zmniejszenia ryzyka chorób i wydłużenia życia.

Trzeba zawsze pamiętać, po co dbamy o zdrowie i sylwetkę. Nie chodzi o to, by robić to dla kogoś, by się komuś podobać. Zdrowym podejściem jest, gdy zaczynamy dbać o sylwetkę z szacunku do swojego organizmu oraz chęci poprawienia jego zdrowia i sprawności, zamiast skupiać się na wyglądzie. Zmiana wyglądu będzie wtedy jedynie skutkiem ubocznym.

Ważne jest, aby pamiętać, że akceptacja ciała nie powinna oznaczać ignorowania potencjalnych zagrożeń zdrowotnych związanych z nadwagą i otyłością. Promowanie zdrowego stylu życia i dobrych nawyków żywieniowych jest tak samo ważne, jak promowanie akceptacji swojego ciała.

Skorzystaj z pomocy dietetyków Sports-Med, by wprowadzić w swoje życie zdrowe nawyki.

Źródła:

Lin X, Li H. Obesity: Epidemiology, Pathophysiology, and Therapeutics. Front Endocrinol (Lausanne). 2021;12:706978. Published 2021 Sep 6. doi:10.3389/fendo.2021.706978

Fruh SM. Obesity: Risk factors, complications, and strategies for sustainable long-term weight management. J Am Assoc Nurse Pract. 2017;29(S1):S3-S14. doi:10.1002/2327-6924.12510

Fasshauer M, Blüher M. Adipokines in health and disease. Trends Pharmacol Sci. 2015;36(7):461-470. doi:10.1016/j.tips.2015.04.014