Dynia - królowa jesieni [wartości odżywcze i przepisy]

Dynia to przede wszystkim symbol święta Halloween, ale niezaprzeczalnie to także królowa naszej polskiej złotej jesieni. Wspaniale prezentuje się jako ozdoba, a ponadto kryje w sobie mnóstwo cennych składników odżywczych. Warto skorzystać z sezonu i przyrządzić pyszne i zdrowe potrawy z dynią w roli głównej.

Odmiany dyni

Dla wielu osób zaskoczeniem może być fakt, że dynia pod względem botanicznym to owoc. Jednakże zwyczajowo zalicza się ją do warzyw. Ciekawostką jest również to, że niektóre dynie osiągają imponującą wielkość, a ich masa może wynosić nawet do 200 kg.

Wyróżnia się wiele odmian dyni. Każda z nich cechuje się nieco innymi właściwościami. Nasze rodzime gatunki to dynia olbrzymia, piżmowa i zwyczajna. Dynia zwyczajna ma jasnopomarańczową grubą skórkę i miąższ o niezbyt wyczuwalnym smaku. Z kolei dynia piżmowa ma kształt gruszkowaty i jasną skórkę. Dynia prowansalska to francuska odmiana dyni piżmowej. Ma ciemnozieloną skórkę, ale jej kształt jest bardziej okrągły i podzielony na segmenty.

Dynia Hokkaido pochodzi z Japonii, ma intensywną ciemnopomarańczową barwę, a jej skórka jest bardzo podatna na obróbkę termiczną, dzięki czemu nie trzeba jej obierać przed gotowaniem lub pieczeniem.

Odmiana Lunga di Napoli, jak nazwa sugeruje, pochodzi z Włoch. Jej kształt i kolor przypomina cukinię. Można spożywać ją na surowo. Dynia makaronowa również ma podłużny kształt i żółto-zielone zabarwienie. Jej miąższ pod wpływem obróbki cieplnej rozdziela się na charakterystyczne włókna przypominające makaron.

Dynie ozdobne raczej nie nadają się do spożycia. Mają bardzo zgrubiałą skórkę i twardy miąższ.

Dynia — wartości odżywcze

Wartość energetyczna miąższu dyni wynosi ok. 28 kcal na 100 g. Ponadto dostarcza ona: 1,3 g białka, 7 g węglowodanów, 0,1 g tłuszczu i 0,5 g błonnika. Pomarańczową barwę dynia zawdzięcza wysokiej zawartości beta-karotenu (426 mg na 100 g). Prowitamina A wpływa bardzo korzystnie na wzrok i skórę, ponadto jest silnym przeciwutleniaczem, co ma duże znaczenie w prewencji chorób nowotworowych.

Dynia jest także źródłem witamin B1, B2, C, E, PP oraz minerałów takich jak: fosfor, magnez, potas, żelazo i wapń. Pierwiastki te są ważne przede wszystkim dla prawidłowej pracy mięśni, w tym mięśnia sercowego. Osoby z nadciśnieniem tętniczym szczególnie często powinny spożywać dynię.

Pestki dyni są cenione ze względu na bogactwo: witaminy E, magnezu, cynku, selenu, fitosteroli oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Warto wprowadzić je do swojego jadłospisu, aby wpierać układ nerwowy, sercowo-naczyniowy i odpornościowy oraz zachować zdrową skórę, mocne włosy i paznokcie. Świeże pestki zawierają kukurbitacynę. Jest to substancja, która ma właściwości przeciwpasożytnicze.

Dynia jest lekkostrawna, dzięki czemu można ją wprowadzać do jadłospisu nawet u kilkumiesięcznych dzieci. Ponadto świetnie nadaje się dla osób w czasie rekonwalescencji, jak również przy problemach trawiennych. Dzięki zawartości błonnika reguluje pracę jelit. Jedynym jej minusem jest wysoki indeks glikemiczny (IG=75), na co powinni zwrócić uwagę diabetycy.

Dynia — zastosowanie w kuchni

Dużą zaletą dyni jest jej wszechstronne zastosowanie. Nadaje się ona do: pieczenia, gotowania, smażenia i marynowania. Bez problemu można ją też mrozić. Jej miąższ łatwo łączy się z innymi smakami, dzięki czemu dobrze komponuje się zarówno w potrawach słonych, jak i słodkich.

Można wyczarować z niej np.: zupy, placki, ciasta, zapiekanki, kopytka, purée, pasty. Można dodawać ją do smoothie, a nawet przyrządzić dyniowe latte. Ogranicza nas tylko wyobraźnia.

Przepisy z dynią

Zupa krem z dyni i papryki

Bezglutenowe muffiny dyniowe

Więcej przepisów na dania z dynią:

• lekkostrawna zupa z dyni
• dynia faszerowana soczewicą
• ciasto dyniowe z bakaliami i cynamonem
• przepisy z dynią — post zbiorczy