Boisz się starości? Tak naprawdę boimy się utraty zdrowia i samodzielności, a nie przyrastającej liczby lat. Tak, więc jeśli starość napawa Cię strachem, to zakasaj rękawy i wdrażaj dobre praktyki w swoim życiu, które pomagają zahamować proces starzenia organizmu, wbrew postępującemu wiekowi. By wiedzieć, jak to zrobić, konieczne jest poznanie procesu glikacji.
Czym jest glikacja?
Glikacja to wieloetapowy proces, który zachodzi w Twoim organizmie każdego dnia. Opiera się ona na Reakcji Maillarda (pojęcie to możesz pamiętać z lekcji chemii). W wyniku nieenzymatycznych reakcji między cukrami a białkami, tłuszczami i kwasami nukleinowymi powstają niezbyt korzystne dla naszego zdrowia produkty końcowe.
Owe produkty to tzw. AGE (ang. advanced glycation end products) – wysoko usieciowane związki, które kumulują się w organizmie. Jest to bardzo wymowny skrót, gdyż w języku angielskim słowo Age oznacza wiek, a Aging starzenie. Glikowane białka czy lipidy zmieniają swoją funkcjonalność, co prowadzi do szybszego starzenia się oraz rozwoju chorób. W przypadku zaburzeń metabolicznych następuje nasilenie tego procesu.
Posłuchaj, co na ten temat ma do powiedzenia dietetyczka Eliza Gosławska, ekspertka Sports-Med:
Dlaczego AGE są groźne?
Jest wiele aspektów, w których AGE nam szkodzą. Przyjrzyjmy się tym najbardziej znaczącym.
Miażdżyca
AGE prowadzą do uszkodzenia kolagenu. Glikacja kolagenu powoduje, że ściany naczyń krwionośnych są mniej sprężyste i bardziej podatne na zwapnienie.
Ponadto białka glikowane generują stres oksydacyjny, aktywują makrofagi i płytki krwi, prowadzą do degradacji macierzy zewnątrzkomórkowej oraz uniemożliwiają naprawę śródbłonka przez śródbłonkowe komórki progenitorowe (EPC). [1]
Neurodegeneracja
AGE mogą tworzyć się m.in. na białkach tkanek nerwowych i przyczyniać się do demielinizacji nerwów obwodowych, co z kolei prowadzi do zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego. Akumulacja AGE w mózgu występuje zwłaszcza u chorych na Alzheimera i Parkinsona.
Starzenie się skóry
Glikacja to także niszczenie przez cukry białek podporowych skóry – kolagenu i elastyny, które zapewniają skórze sprężystość. AGE są odpowiedzialne za mniejszą odporność na stres oksydacyjny, zniekształcone unaczynienie, wolniejsze gojenie ran oraz zmarszczki.
Problemy ze stawami
Glikacja białek obejmuje także komórki chrząstek stawowych, przez co szybciej ulegają one degeneracji. Stany zapalne stawów to wyjątkowo uporczywa przypadłość, mocno dająca o sobie znać. Warto jej zawczasu przeciwdziałać.
Jak ograniczyć reakcje glikacji?
Po pierwsze i najważniejsze: ogranicz spożycie cukrów oraz żywności wysokoprzetworzonej.
AGE tworzą się też w wyniku termicznej obróbki. Staraj się gotować/piec w niższych temperaturach lub trochę krócej. Warzywa, owoce, orzechy i pestki spożywaj najlepiej na zimno. Nie jedz przypalonych potraw!
Spożywaj jak najwięcej świeżych warzyw i owoców oraz innych produktów dostarczających antyoksydanty.
Okazuje się, że w walce z glikacją pomocna jest karnozyna. Substancja ta hamuje komórkowy stres oksydacyjny. Wykazano, że nie tylko zapobiega ona tworzeniu się nowych AGE, ale także odwraca skutki wcześniej powstałych produktów glikacji białek, takie jak uszkodzenia DNA. [2]
Karnozyna naturalnie występuje głównie w mięsie. Warto rozważyć jej suplementację, szczególnie gdy jesteś narażony na cukrzycę 2, miażdżycę lub chorobę Alzheimera. [3]
Chcesz porozmawiać na temat swojej diety indywidualnie? Umów się na konsultacje w Gdańsku / Gdyni lub online. Zapraszamy!
Źródła:
- Glycation of extracellular matrix proteins and its role in atherosclerosis; January 2012; Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej
- Carnosine: a versatile antioxidant and antiglycating agent; V.Prakash Reddy, Matthew R.Garrett, George Perry, Mark A.Smith
- Carnosine, a protective, anti-ageing peptide? A R.Hipkiss
