Łuszczyca jest niezakaźną, przewlekłą chorobą zapalną, która objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi oraz dolegliwościami stawów. W schorzeniu tym występują okresy zaostrzeń i remisji. Leczenie wymaga stosowania preparatów zewnętrznych oraz doustnych, jednak mają one działanie objawowe i po pewnym czasie problem powraca.

Dużą rolę w rozwoju łuszczycy mają czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe, takie jak: alkohol, palenie tytoniu, dieta, stres, ciąża, przebyte infekcje, niektóre leki. Dlatego ważne jest, by w leczeniu wziąć pod uwagę wszystkie te aspekty i wspomóc organizm holistycznie.  

Objawy łuszczycy

Łuszczyca objawia się w różnych postaciach. Najbardziej charakterystyczne są wykwity skórne, najczęściej zlokalizowane na: łokciach, kolanach, dłoniach, stopach, pośladkach, okolicy krzyżowej i skórze głowy. Zmiany mają kolor czerwonobrunatny i pokryte są białoszarą łuską, która powstaje w wyniku zbyt szybkiego rogowacenia naskórka. Zgrubiała skóra często pęka i krwawi, towarzyszy temu świąd, ból i pieczenie.

łuszczyca

U ok. 50% pacjentów łuszczyca pojawia się także na paznokciach. Są to drobne, punktowe wgłębienia w płytce paznokciowej. Ponadto paznokcie mogą być pożółkłe, łamliwe, rozwarstwiające się.

U ok. 1/3 chorych występuje łuszczycowe zapalenie stawów. Może lokalizować się w obrębie jednego lub wielu stawów. ŁZS objawia się bólem, obrzękiem i sztywnością stawów. Niekiedy dochodzi do deformacji.

Dieta w łuszczycy

Łuszczyca należy do chorób autoimmunologicznych, dlatego głównym celem żywienia jest wyciszenie stanu zapalnego w organizmie. Dieta powinna opierać się na świeżych, nisko przetworzonych produktach. Ważnymi składnikami są antyoksydanty (wit. A, C, E, polifenole), minerały (selen, cynk), kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy z grupy B (B3, kwas foliowy, biotyna).

W leczeniu łuszczycy pomaga także zredukowanie kalorii, zwłaszcza jeśli pacjent ma nadwagę lub otyłość. Zbyt wysoka masa ciała to większe ryzyko nawrotów choroby. Dobrym narzędziem może być okresowy post.

Niekiedy poprawę stanu zdrowia osiąga się poprzez wprowadzenie tzw. protokołu autoimmunologicznego (AIP). Jest to dieta bardzo restrykcyjna, dlatego powinna być prowadzona z pomocą dietetyka.

Warzywa i owoce

Podstawowym elementem diety powinny być warzywa, zwłaszcza zielonolistne (np. jarmuż, szpinak, natka pietruszki), które dostarczają foliany. Żółte i czerwone warzywa (np. papryka, pomidory) dostarczają witaminę C oraz likopen, z kolei pomarańczowe (marchew, dynia) beta-karoten. Owoce jagodowe (jagody, borówki, truskawki, maliny, jeżyny), ciemne winogrona, czerwona kapusta i kiełki są źródłem cennych polifenoli.

Z reguły, im więcej kolorów warzyw i owoców, tym więcej dostarczymy różnorodnych składników dla organizmu. Warto jeść także kiszonki (np. kiszona kapusta, ogórki, zakwas buraczany), gdyż pomagają utrzymać dobrą mikroflorę jelitową.

Tłuszcze

W leczeniu łuszczycy dużą rolę odgrywają dobrej jakości tłuszcze. Wyróżniamy tu kilka grup. Po pierwsze nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, zarówno pochodzące od zwierząt EPA i DHA (tłuste ryby morskie, owoce morza), jak i roślinny kwas alfa-linolenowy (olej lniany, olej rydzowy).

Po drugie, na szczególną uwagę zasługuje kwas gamma-linolenowy (GLA), który wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Jego źródłem jest olej z wiesiołka i olej z ogórecznika. Kolejna grupa to kwasy omega-9: oliwa z oliwek i awokado.

Wszystkie wymienione tłuszcze obowiązkowo powinny pojawić się w diecie chorego na łuszczycę. Powinno się stosować je na zimno, np. jako dodatek do surówek i sałatek. Oleje z wiesiołka i ogórecznika oraz EPA i DHA są dostępne także w formie kapsułek do łykania.

kapsułki ze zdrowymi tłuszczami

Do gotowania, duszenia i pieczenia najlepiej używać masło klarowane, smalec gęsi lub olej kokosowy, ponieważ są one stabilne w wysokich temperaturach. Nie należy używać margaryn, gdyż zawierają one szkodliwe tłuszcze trans, które nasilają stan zapalny. Należy wyeliminować potrawy smażone w głębokim tłuszczu i panierowane.

Białko

Jako źródło białka wskazane jest mięso (najlepiej z hodowli ekologicznej: kurczak, indyk, schab, szynka wieprzowa, polędwica wołowa), dziczyzna, ryby dziko poławiane (dorsz, pstrąg, mintaj, morszczuk, śledzie, makrela, łosoś), owoce morza (np. krewetki, małże, kraby), a także jaja kurze.

Jaja są źródłem biotyny, choliny i wielu cennych minerałów. Warto wybierać te od kur z wolnego wybiegu. (Uwaga, jeśli stosujesz AIP, jaja są wykluczone). Należy unikać wysokoprzetworzonych produktów m.in. kiełbas o długim składzie, parówek, pasztetów niskiej jakości, konserw itp.

Węglowodany

Zalecane są węglowodany złożone, takie jak kasze i płatki pełnoziarniste, bataty, ryż. Spośród zbóż, warto wybierać naturalnie bezglutenowe takie jak: komosa ryżowa, amarantus, kasza jaglana, kasza gryczana, ryż basmati, płatki owsiane (z certyfikatem bez glutenu), płatki gryczane. Zdecydowanie unikaj wyrobów pszennych.

Dozwolone mąki to: mąka kokosowa, kasztanowa, gryczana, jaglana, ryżowa, z amarantusa, z tapioki, owsiana (oznaczona jako bezglutenowa), a także łupiny babki jajowatej i len mielony.

W niektórych przypadkach potrzebna jest dieta ściśle bezglutenowa, ponieważ łuszczyca może iść w parze z celiakią lub nieceliakalną nadwrażliwością na gluten.

Jeśli chodzi o węglowodany proste, wybieraj owoce (zwłaszcza jagodowe, cytrusowe) oraz w małych ilościach miód. Wyeliminuj natomiast cukier, słodycze sklepowe, wyroby cukiernicze.

zdrowe produkty dietetyczne
Zdrowa dieta w łuszczycy ma duże znaczenie.

Orzechy i nasiona

Spośród orzechów i pestek spożywaj przede wszystkim orzechy włoskie i migdały, w mniejszej ilości orzechy laskowe, macadamia, siemię lniane i nasiona chia. Uwaga, staraj się nie poddawać obróbce ciepłej orzechów i nasion, gdyż prowadzi to do uszkodzenia cennych tłuszczów.

Zamiast mleka krowiego wybierz mleko roślinne: migdałowe, kokosowe, ryżowe oraz jogurt/kefir z mleka kokosowego.

Przyprawy

Przyprawy również mogą być sprzymierzeńcem w walce z łuszczycą. W kuchni powinna królować znana ze swoich cennych właściwości antyoksydacyjnych kurkuma. Można też obficie używać imbir, czerwony pieprz, goździki, czosnek, a także zioła m.in.: lubczyk, bazylia, oregano, kolendra, tymianek, rozmaryn. Należy unikać czarnego pieprzu, papryczki chilli, glutaminianu sodu.

Co wyeliminować z diety?

Chory na łuszczycę powinien wyeliminować z diety składniki prozapalne, takie jak:

  • produkty wysokoprzetworzone, konserwowane
  • fast-foody
  • produkty mocno obrobione termicznie (np. przypalone na patelni, grillu)
  • cukier, syrop glukozowo-fruktozowy
  • słodycze, wyroby cukiernicze
  • mąka pszenna
  • tłuszcze trans
  • alkohol
  • produkty z mleka krowiego
  • ostre przyprawy, glutaminian sodu.

AIP — dieta w autoimmunizacji

Jeśli pacjent cierpi na bardzo zaawansowaną postać łuszczycy i powyższe wytyczne nie pomagają, warto rozważyć wprowadzenie protokołu autoimmunologicznego (AIP). Jest to bardzo restrykcyjna dieta, ale efekty mogą być również bardzo zadowalające.

AIP polega na wykluczeniu z jadłospisu wszelkich zbóż, glutenu, nabiału, jajek, roślin psiankowatych (papryka, pomidory, ziemniaki, bakłażan, chili, jagody goji), nasion roślin strączkowych (fasola, soja, groch, bób, orzeszki ziemne), alkoholu, kawy, herbaty, kakao, czekolady.

Po jakimś czasie można stopniowo próbować z powrotem wprowadzać wybrane produkty. Protokół powinien być prowadzony pod opieką dietetyka, aby nie doprowadzić do niedoborów ważnych składników odżywczych.

Przydatne badania

Łuszczycy często towarzyszą utajone alergie pokarmowe (typu IgG), zwłaszcza na jaja, gluten, zboża i mleko krowie, dlatego warto wykonać testy w tym kierunku. Wykluczenie alergenu z diety na kilka miesięcy pomaga w osiągnięciu remisji choroby.

Przed rozpoczęciem diety należy wykonać podstawowe badania takie jak poziom witaminy D3 we krwi, morfologia, glukoza, insulina, OB, lipidogram, próby wątrobowe.

Trzeba także sprawdzić, czy łuszczyca nie idzie w parze z innymi chorobami autoimmunologicznymi takimi jak celiakia lub zapalenie tarczycy Hashimoto. Bardzo ważne jest również badanie mikroflory jelit, które pomoże dobrać odpowiednią probiotykoterapię.

Suplementacja

Kluczową sprawą, jeśli chodzi o wszystkie choroby autoimmunologiczne, jest uszczelnienie bariery jelitowej. W tym celu stosuje się probiotyki z różnymi szczepami bakteryjnymi oraz prebiotyki, czyli pożywkę dla dobrych bakterii (inulina, fruktooligosacharydy), dodatkowo kwas masłowy (np. Debutir).

Kolejna kwestia to witamina D3. Jej niedobór jest bardzo częsty i ciężko obyć się bez suplementacji. Dawka powinna być ustalona indywidualnie na podstawie badania poziomu 25(OH)D3 we krwi.

Jeśli w diecie brakuje kwasów omega-3, konieczna jest suplementacja EPA i DHA w dawce 1000-2000 mg dziennie. Do tego można dołączyć wspomniany wcześniej kwas GLA (olej z wiesiołka, ogórecznika).

Kolejny ważny składnik to witaminy z grupy B. Jeśli decydujemy się na suplement, najlepiej wybierać B-complex w formie metylowanej. Warto rozważyć także suplementację siarki (MSM), cynku, naturalnej witaminy C (np. acerola) oraz picie soku z aloesu, który ma silne właściwości nawilżające i łagodzące.

dłonie z objawami łuszczycy

Pielęgnacja skóry

Pacjencji z łuszczycą powinni dbać o skórę nie tylko od wewnątrz, ale także zewnętrznie. Ważne jest, by jak najczęściej nawilżać skórę odpowiednimi preparatami, zwłaszcza po prysznicu. Długie kąpiele nie są zalecane.

Balsamy i żele do mycia powinny być bez zapachu, barwników i innych drażniących składników. W aptekach dostępne są różne dermokosmetyki dedykowane skórze łuszczycowej, zawierające naturalne emolienty. Gdy zmiany nie są mocno nasilone, można wybierać kremy i maści zawierające mocznik, który dodatkowo zmiękczy zgrubiały naskórek.

Ubrania też mają znaczenie. Ciasne, wykonane z syntetycznych materiałów, uniemożliwiają skórze oddychanie i mogą nasilać zmiany skórne. Z kolei czysta wełna może zbytnio pocierać i podrażniać skórę.

Zalecana jest umiarkowana ekspozycja na słońce, ale świeże zmiany łuszczycowe należy chronić przed promieniowaniem.

Stres

Długotrwały silny stres nasila stany zapalne w organizmie. Chorzy na łuszczycę często obserwują u siebie nawrót choroby będący reakcją na przykre doświadczenia życiowe. Dlatego tak ważne jest, by zadbać o higienę snu, aktywność fizyczną, stosować techniki relaksacyjne i jak najczęściej przebywać na świeżym powietrzu.

Podsumowanie

Łuszczyca nie jest łatwa w leczeniu, ale wytrwałe i konsekwentne stosowanie się do powyższych wskazówek w większości przypadków daje znakomite efekty. Podejście holistyczne, tak jak we wszystkich schorzeniach autoimmunologicznych, ma duże znaczenie.

person image

To jak, chcesz więcej?

Ten artykuł dotyczy Ciebie i chcesz więcej? Daj sobie szansę i spotkaj się z jednym z naszych specjalistów.
już od 500 zł

Nie uciekaj jeszcze

Już wychodzisz?

Być może to ostatnia szansa, by o siebie zadbać.

Przygotowaliśmy dla Ciebie jeszcze trochę paliwa, aby poprawić
Twój komfort życia i polepszyć codzienne funkcjonowanie.
Zapisz się na nasz newsletter i działaj na własnych zasadach.

Twój adres email został zapisany!

Już niebawem dostaniesz od nas wiele dobrego paliwa
zupełnie za darmo. Czekaj, bo warto!

Idź do strony głównej