Niedobór potasu (hipokaliemia) to stan, kiedy poziom potasu w Twoim organizmie spadł już poniżej 3,5 mEq/L krwi, jednak silne objawy manifestują się zazwyczaj poniżej 3 mEq/L. Objawy obejmują m.in. skurcze mięśni, osłabienie, niedowład, arytmię.

Jest to jedno z częstszych zaburzeń gospodarki elektrolitowej, jednak nie można go ignorować, ponieważ głęboki niedobór jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia. Objawy o dużym nasileniu bez wątpienia wymagają interwencji medycznej w szpitalu.

Długotrwale utrzymująca się hipokaliemia może być przyczyną pojawienia się chorób serca, a w najgorszym wypadku prowadzi nawet do paraliżu. Poznaj objawy świadczące o niedoborze potasu, by w razie potrzeby móc szybko zareagować.

arytmia serca jako jeden z objawów niedoboru potasu

Objawy niedoboru potasu

Najważniejsze objawy niedoboru potasu to:

  • kwasica metaboliczna,
  • rabdomioliza,
  • hipokaliemiczna choroba nerek (a konkretnie kanalikowe śródmiąższowe zapalenie nerek, moczówka prosta nerkowa),
  • skurcze nóg,
  • osłabienie i niedowład,
  • narastający paraliż,
  • zaparcie lub porażenie jelit,
  • niewydolność oddechowa,
  • zmiany w EKG (załamki U, spłaszczenie załamka T, zmiany odcinka ST),
  • zaburzenia rytmu serca i niewydolność serca.

Łagodnymi oznakami braku potasu są też uderzenia gorąca i potliwość, problemy ze snem i nerwowość, może wystąpić też pogorszenie stanu cery. Gdy obserwujesz u siebie kilka z powyższych objawów, to znaczy, że czas przegląd zdrowia.

Jak działa potas i do czego go potrzebujemy?

Potas (K+) jest jednym z elektrolitów, podobnie jak magnez, sód, wapń i chlorki. Co ważniejsze, swojej roli nie spełnia samodzielnie, a wyłącznie w ścisłej współpracy z innymi elektrolitami.

Ten pierwiastek odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania komórek. K+ jest głównym kationem wewnątrzkomórkowym i prawie wszystkie komórki mają pompę zwaną „Na+-K+-ATPaza”, dzięki której sód (Na+) pompowany jest z komórki, a potas do komórki, regulując gradient sodowo-potasowy. Wiele funkcji komórkowych opiera się na tej różnicy potencjałów, szczególnie w tkankach pobudliwych, takich jak nerwy i mięśnie. Aktywność wielu enzymów, a także podział i wzrost komórek są katalizowane przez potas i zależą od jego stężenia i jego zmian.

Mówiąc w skrócie i ubierając powyższe w nieco bardziej przystępne słowa: potas jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania komórek i komunikacji międzykomórkowej. Dzięki temu mięśnie mogą pracować, a komórki mózgu przesyłać informacje. Potas ma wpływ również na gospodarkę wodną i kwasowo-zasadową organizmu. Jako najważniejszy z elektrolitów pomaga dostarczać komórkom substancji odżywczych, jednocześnie zabierając niepotrzebne produkty po przemianie materii.

produkty spożywcze będące dobrym źródłem potasu w diecie

Najbogatsze źródła potasu

Jeśli zastanawiasz się jak uzupełnić szybko potas, to musisz wiedzieć, że konieczne są zmiany w diecie i w razie potrzeby dodatkowa suplementacja.

Potas występuje w niemalże wszystkich produktach spożywczych, dzięki czemu dość łatwo go uzupełnić. W przeliczeniu na 100 g produktu zdecydowanie najlepszym źródłem potasu są suszone morele, dlatego są podawane jako przykład produktu pożądanego w diecie podczas niedoboru potasu. W poniższej tabeli sprawdzisz, jakie są najlepsze źródła potasu w diecie:

PokarmPotas (mg/100 g)
Suszone morele1900
Gorzka czekolada830
Daktyle696
Łosoś628
Biała fasola561
Szpinak558
Pieczony ziemniak (ze skórką)535
Dorsz516
Awokado485
Słodki ziemniak475
Kotlet schabowy449
Brukselka389
Banany358
Jogurt niskotłuszczowy234
Sok pomarańczowy200
Mleko (półtłuste)154
Źródło – doi: 10.3945/an.112.003012

Pamiętaj, że nie liczy się jedynie ilość potasu w diecie, ale też jego proporcja z innymi elektrolitami. Balans pomiędzy elektrolitami jest tak samo ważny, jak odpowiednia ilość każdego z nich. Jeśli masz problem z samodzielnym zbilansowaniem diety, to znaczy, że pora skonsultować się z dietetykiem. Dzięki temu uzyskasz spersonalizowane porady dietetyczne bez błądzenia po omacku.

Przyczyny niedoboru potasu. Jak im zapobiegać?

Potas jest wydalany razem z płynami, a to znaczy, że każde zatrucie pokarmowe, tzw. grypa żołądkowa, biegunki mogą zwiększać ryzyko niedoboru potasu. Aby szybko wspomóc organizm, należy wtedy przyjmować jak największą ilość płynów, ponieważ słabe nawodnienie pogłębia niedobór potasu we krwi. Przy biegunkach polecane jest profilaktyczne stosowanie preparatów z elektrolitami.

Jak można się domyślić, ryzyko hipokaliemii wzrasta podczas upałów. Dlatego latem, jeśli zapowiada się gorący dzień, należy zadbać o stałą dostępność wody i regularne picie.

Nadmierne wydalanie potasu z moczem (kaliureza) może wynikać ze stosowania leków moczopędnych, chorób endokrynologicznych takich jak hiperaldosteronizm pierwotny, zaburzeń czynności nerek oraz zespołów genetycznych wpływających na czynność nerek.

Co ważne, niedoborowi potasu zazwyczaj towarzyszy też niedobór magnezu (hipomagnezemia). Niestety niedobór magnezu łącznie z hipokaliemią dają spotęgowane objawy. Tak więc monitorowanie nasycenia magnezem i dostarczanie jego odpowiedniej ilości z dietą jest również niezwykle ważne.

Źródła:

Kardalas E, Paschou SA, Anagnostis P, Muscogiuri G, Siasos G, Vryonidou A. Hypokalemia: a clinical update. Endocr Connect. 2018 Apr;7(4):R135-R146. doi: 10.1530/EC-18-0109. Epub 2018 Mar 14. PMID: 29540487; PMCID: PMC5881435.

Lanham-New SA, Lambert H, Frassetto L. Potassium. Adv Nutr. 2012 Nov 1;3(6):820-1. doi: 10.3945/an.112.003012. PMID: 23153736; PMCID: PMC3648706.

person image

To jak, chcesz więcej?

Ten artykuł dotyczy Ciebie i chcesz więcej? Daj sobie szansę i spotkaj się z jednym z naszych specjalistów.
już od 500 zł

Nie uciekaj jeszcze

Już wychodzisz?

Być może to ostatnia szansa, by o siebie zadbać.

Przygotowaliśmy dla Ciebie jeszcze trochę paliwa, aby poprawić
Twój komfort życia i polepszyć codzienne funkcjonowanie.
Zapisz się na nasz newsletter i działaj na własnych zasadach.

Twój adres email został zapisany!

Już niebawem dostaniesz od nas wiele dobrego paliwa
zupełnie za darmo. Czekaj, bo warto!

Idź do strony głównej