Wspólną cechą każdego trądziku jest to, że zaburza estetykę ciała i powoduje psychiczny dyskomfort. Choć nie każdy przejmuje się tym równie mocno, to w niektórych przypadkach uporczywy trądzik prowadzi nawet do pogorszenia samooceny i zaburzeń nastroju. Może pozostawiać po sobie blizny nie tylko na psychice, ale i fizyczne blizny na skórze, które pozostają długo po pozbyciu się trądziku. By tego uniknąć, najlepiej jak najszybciej wdrożyć działania, które wyeliminują trądzik jak najszybciej.

Pomiędzy różnymi przypadkami trądziku są też różnice, a obejmują one jego sposób manifestacji na skórze oraz przyczyny jego rozwoju. Dla dobrania odpowiednich narzędzi do walki dobrze jest znać swojego wroga, zatem sprawdź, czym charakteryzuje się trądzik w różnych odmianach.

Jakie są rodzaje trądziku?

Poniżej przedstawiamy krótkie opisy każdego z najpopularniejszych rodzajów trądziku.

Trądzik młodzieńczy

Inaczej trądzik pospolity, trądzik zwyczajny lub Acne vulgaris. Polega na rozwoju zmian zapalnych w obrębie jednostek włosowo-łojowych. Niektórzy uważają, że trądzik ‘młodzieńczy’ dotyczy tylko nastolatków, jednak fakt jest taki, że ten rodzaj trądziku może być diagnozowany nawet u osób do 30 roku życia.

Trądzik młodzieńczy jest wywoływany przez bakterię Cutibacterium acnes w okresie dojrzewania, pod wpływem prawidłowego krążącego dehydroepiandrosteronu (DHEA), czyli jednego z androgennych steroidów produkowanych przez nadnercza. Niestety, trądzik młodzieńczy zazwyczaj ma charakter przewlekły.

Skala nasilenia trądziku młodzieńczego dzieli się na 4 stopnie:

• Stopień 1: Zaskórniki. Są dwojakiego rodzaju, otwarte i zamknięte. Zaskórniki otwarte są spowodowane zatykaniem ujścia włosowo-łojowego przez łój na powierzchni skóry. W tym przypadku zazwyczaj widać w centrum zaskórnika niewielki otworek. Zamknięte zaskórniki są spowodowane keratyną i łojem zatykającym ujście włosowo-łojowe pod powierzchnią skóry i zlokalizowane są w głębszych warstwach niż zaskórniki otwarte.
• Stopień 2: Zmiany zapalne w postaci małych grudek z rumieniem.
• Stopień 3: Krosty.
• Stopień 4: Wiele krost łączy się, tworząc guzki i cysty.

Nasilenie trądziku młodzieńczego może wzrastać w wyniku ekspozycji na silny stres, źle dobrane kosmetyki lub kiepskie wybory żywieniowe, a wszystkie z tych czynników są powszechne wśród młodych ludzi. Najbardziej problematyczne są zmiany trądzikowe na twarzy, jednak przy trądziku młodzieńczym możliwe są objawy też na innych partiach ciała, jak np. ramiona i plecy. Trądzik pospolity zazwyczaj ustępuje samoistnie, jednak często mija dużo czasu, zanim to nastąpi.

Trądzik ropowiczy

Inaczej trądzik ropny. Uznaje się go za wariant trądziku młodzieńczego, w którym wśród zmian skórnych dominują zmiany ropne. Występuje rzadziej niż klasyczny trądzik pospolity, jednak ma cięższy przebieg i jest trudniejszy do wyleczenia. Ropiejące zmiany na twarzy (ale też ramionach i klatce piersiowej) cechują się silnym stanem zapalnym i mogą być bolesne. W przypadku tego wariantu trądziku zazwyczaj ciężko obyć się bez opieki dermatologa.

Trądzik skupiony

Trądzik skupiony cechuje się zagęszczeniem zmian na mniejszych powierzchniach skóry, za to z dużo silniejszym nasileniem i nierzadko zlewaniem się krost i grudek w grupy. Zazwyczaj dotyczy mężczyzn. Ma charakter silny i przewlekły, może też powodować ból i często pozostawia głębokie blizny. Zazwyczaj wymaga interwencji lekarskiej, choć leczenie bywa trudne. Nie wywołuje jednak objawów ogólnoustrojowych tak jak trądzik piorunujący.

Trądzik piorunujący

Kolejny wariant trądziku młodzieńczego o wyjątkowo silnym charakterze. Występuje raczej rzadko. Objawy tego trądziku są ogólnoustrojowe, wykraczając poza manifestacje skórne. Często poprzedza go lekki trądzik zwyczajny przez jakiś czas, jednak w pewnym momencie stan się zaostrza i pojawiają się takie objawy jak krwotoczny, wrzodziejący trądzik na plecach, klatce piersiowej i twarzy, współwystępujący z gorączką, leukocytozą, niedokrwistością, powiększeniem wątroby i śledziony, bólem mięśni i bólem stawów.

W wariancie piorunującym rzadko pojawiają się zaskórniki. Zmiany skórne są najczęściej bardzo bolesnymi guzkami krwotocznymi. Zdarzają się hospitalizacje z powodu trądziku piorunującego oraz oporność na leczenie doustnymi antybiotykami.

Przyczyny tej ciężkiej postaci trądziku nie są do końca znane, jednak możliwy jest udział czynników genetycznych i immunologicznych.

Trądzik różowaty

Uznajemy go za przewlekłą chorobę skóry, która często charakteryzuje się naprzemiennymi remisjami i zaostrzeniami. Zmiany dotyczą centralnej części twarzy (policzki, broda, nos i czoło). Może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak zazwyczaj zaczyna się ujawniać po 30 roku życia.

Poniżej 4 objawy trądziku różowatego, na podstawie których diagnozuje się tę chorobę.

• Zaczerwienienie (przejściowy rumień) – pacjenci zazwyczaj informują, że mają tendencję do częstego rumienienia się i zaczerwienienia twarzy.
• Nieprzemijający rumień – najczęstszym objawem trądziku różowatego jest uporczywe zaczerwienienie skóry twarzy, które pozostaje przez dłuższy czas.
• Grudki i krosty – typowe są czerwone, wypukłe grudki z towarzyszącymi krostami lub bez, często w skupiskach. Mogą również wystąpić guzki. Chociaż u pacjentów ze współistniejącym trądzikiem mogą występować zaskórniki, to należy uznać je za część procesu trądzikowego niezwiązanego z trądzikiem różowatym.
• Teleangiektazje (pajączki naczyniowe) – są powszechne, ale nie są konieczne do rozpoznania trądziku różowatego.

By stwierdzić trądzik różowaty, musi występować 1 lub więcej z powyższych objawów. Objawy te są zwykle przemijające i każdy może wystąpić niezależnie, w różnych okresach.

Trądzik różowaty (Rosacea) dzieli się na 4 postacie:

• rumieniowo-teleangiektatyczną,
• grudkowo-krostkową,
• z dominacją zmian przerostowych,
• oczną.

Trądzik bliznowcowy

Bliznowcowy rodzaj trądziku (lub bliznowaty) to trądzik zwyczajny z nasileniem większym niż przeciętne, który charakteryzuje się pozostawianiem dużych, wypukłych i pokrytych grudkami, a często lekko przebarwionych blizn. Szacuje się, że przyczyną takiego stanu zazwyczaj są czynniki współwystępujące, jak używanie drażniących skórę kosmetyków, a także krótkie strzyżenie włosów, lub golenie skóry, które również skórę podrażniają. Udział w specyficznym bliznowaceniu mogą mieć też czynniki genetyczne, prowadzące do gromadzenia się wydzielin wewnątrz gruczołów i zwiększonego rogowacenia naskórka.

Trądzik hormonalny

O trądziku hormonalnym mówimy w przypadkach, gdy zmiany skórne pojawiają się na skutek nadmiernego wzrostu hormonów płciowych w krwiobiegu, szczególnie androgenów. Zazwyczaj stwierdza się go u osób po 25 roku życia. Największym podejrzanym jest DHT (dihydrotestosteron), który jest bardzo silnym androgenem, a który łączy się ze specyficznymi receptorami w mieszkach łojowych i mocno nasila produkcję sebum. Naskórek mieszkowy się wtedy znacznie rozrasta i zatrzymuje sebum.

Choć trądzik młodzieńczy również jest zależny od androgenów, to w jego przypadku do rozwoju wystarczą normalne, prawidłowe poziomy tych steroidów. O hormonalnym trądziku mówimy w przypadkach, gdy główną przyczyną jego rozwoju są poziomy hormonów ponad optymalną normę. Tak może się dziać w niektórych zaburzeniach zdrowotnych (np. PCOS, hirsutyzm czy zaburzenia miesiączkowania), przy stosowaniu leków ingerujących w gospodarkę hormonalną, albo przy ekspozycji na niektóre toksyny środowiskowe.

Jak pozbyć się trądziku?

Walka z trądzikiem u dorosłych i młodzieży często wymaga sporego zaangażowania. Dużą rolę w tym procesie odgrywa właściwa pielęgnacja skóry dopasowana do rodzaju cery i trądziku, niekiedy konieczne jest też leczenie farmakologiczne. Poza opieką zewnętrzną warto jednak zadbać też o działania wewnętrzne, czyli dostosowanie diety, by nie utrudniała procesu leczenia trądziku, a nawet mogła mu sprzyjać.

Sprawdź e-book o dietetycznych narzędziach do walki z trądzikiem. W SKINBOOK poza praktycznymi poradami dostaniesz też gotowe, 14-dniowe jadłospisy!

Źródła:

Sutaria AH, Masood S, Schlessinger J. Acne Vulgaris. [Updated 2022 May 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459173/

Wilkin J, Dahl M, Detmar M, Drake L, Feinstein A, Odom R, Powell F. Standard classification of rosacea: Report of the National Rosacea Society Expert Committee on the Classification and Staging of Rosacea. J Am Acad Dermatol. 2002 Apr;46(4):584-7. doi: 10.1067/mjd.2002.120625. PMID: 11907512.

Dessinioti C, Katsambas A. Difficult and rare forms of acne. Clin Dermatol. 2017 Mar-Apr;35(2):138-146. doi: 10.1016/j.clindermatol.2016.10.005. Epub 2016 Oct 27. PMID: 28274350.

Czyli jak rozpoznać, że Twój własny układ odpornościowy buntuje się i niszczy komórki tarczycy. (więcej…)