Z badań wynika, że witamina B12 może nasilać objawy trądziku, a niekiedy wręcz go wywoływać. Suplementacja ogółem może pomóc w poprawie wielu aspektów zdrowotnych, ale jak widać, może też zaszkodzić. Wszystko zależy od prawidłowego doboru suplementów z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb.

skinbook ebook o trądziku

Witamina B12 może powodować trądzik!

A dużo na ten temat rozjaśnia nam publikacja Dezhi Kang i wsp. z 2015 roku. W badaniu postawiono hipotezę, że witamina B12 gospodarza moduluje aktywność mikroflory skóry i odgrywa rolę w patogenezie trądziku. By ją sprawdzić, przeanalizowano mikrobiotę skóry u zdrowych osób suplementujących witaminę B12.

Słowo wstępu o trądziku

Na początek przypomnijmy sobie, że trądzik pospolity to choroba skóry, która wiąże się ze stanami zapalnymi w obrębie mieszków włosowo-łojowych, nasiloną produkcją sebum i zwiększoną keratynizacją owych mieszków. To wszystko wynika m.in. z połączenia działania androgenów (‘męskich’ hormonów) i obecnej na skórze bakterii Propionibacterium acnes (w 2016 przemianowanej na Cutibacterium acnes).

Do niedawna zastanawiające było, że P. acnes jest dominującą bakterią w mikrobiomie skóry zarówno ludzi zmagających się z trądzikiem, jak i bez chorób skórnych. Co sprawia, że u jednych bakteria powoduje trądzik, a u innych nie wyrządza żadnej szkody? To badanie pomogło rozwiązać zagadkę.

Co wiemy z badania?

W toku badania pobierano próbki mieszków włosowych ze skóry nosa od kilku osób z trądzikiem i kilku osób zdrowych. W pobranych próbkach sprawdzano ekspresję genów bakterii, które były tam obecne. Choć w próbkach były różne bakterie, to P. acnes dominowały i miały największą zmienność transkrypcyjną. Badacze skupiali zatem uwagę głównie na tym gatunku. Ogólnie rzecz biorąc, sam fakt obecności bakterii P. acnes w skórze nie determinuje ryzyka trądziku, a znacznie ważniejsza jest aktywność metaboliczna tych bakterii. Jedną z głównych różnic w aktywności bakterii pomiędzy próbkami, była mniejsza zdolność produkcji witaminy B12 przez bakterie w skórze trądzikowej.

Zmiany po włączeniu suplementacji u osób zdrowych

Interwencją w tym badaniu było podanie uczestnikom (zdrowym, bez trądziku) witaminy B12 pod postacią 1 mg hydroksykobalaminy w formie zastrzyku domięśniowego. Takie zastrzyki podnoszą poziom witaminy B12 kilkukrotnie na przynajmniej 2 tygodnie. Próbki ze skóry nosa pobierano uczestnikom 3 razy: bezpośrednio przed zastrzykiem, 2 dni po zastrzyku i 14 dni po zastrzyku.

fiolka z witaminą b12 do zastrzyków
Witamina B12 podawana w zastrzykach znacznie podnosi jej poziom we krwi na przynajmniej 2 tygodnie

Po 14 dniach od zastrzyku zauważono, że bakterie znacznie zahamowały swoje transkrypcyjne zdolności do własnej biosyntezy witaminy B12, upodabniając się aktywnością do bakterii osób z trądzikiem. Aktywowało się także kilka innych genów, produkujących enzymy metaboliczne i czynnik wirulencji (czyli zdolności patogenów do wywoływania infekcji). Sam fakt zahamowania produkcji B12 przez bakterie brzmi niegroźnie. Ważniejsze jest jednak to, że u P. acnes poziom syntezy B12 jest odwrotnie skorelowany z syntezą porfiryn. Tak więc gdy produkcja B12 spada, to wydzielanie prozapalnych porfiryn się nasila. Dzieje się tak, gdyż do obu procesów zużywany jest ten sam substrat – l-glutaminian. Porfiryny oddziałują z tlenem cząsteczkowym, generują wolne rodniki uszkadzające sąsiednie keratynocyty i stymulują w nich produkcję mediatorów stanu zapalnego.

Ilustracja przedstawiająca główną zmianę metaboliczną bakterii skóry w reakcji na witaminę B12. Jej źródłem jest publikacja cytowana na końcu tego artykułu.

W toku powyższego badania u jednego z uczestników trądzik rozwinął się już po 1 tygodniu suplementacji witaminą B12! Było to dość niespodziewane, ale wymownie potwierdziło założenia badania.

Badanie to pokazuje, że w przypadku trądziku na jego przebieg i nasilenie wpływa nie tylko to, co dzieje się w obrębie skóry, ale i czynniki bardziej wewnętrzne, takie jak składniki diety. Jest to też jedno z wielu potwierdzeń teorii o ścisłej, symbiotycznej współpracy pomiędzy organizmem człowieka a zamieszkującymi go mikroorganizmami.

Dlaczego B12 przy trądziku może szkodzić?

Podsumujmy sobie najważniejsze wnioski.

Suplementy z witaminą B12 mają dużą rozpiętość dawek

W różnych przypadkach sprawdzają się różne dawki witamin. Dobór dawki trzeba uzależniać od potrzeb: czy ma być to profilaktyczne uzupełnienie diety, uzupełnienie zdiagnozowanego niedoboru, czy terapeutyczne stosowanie w konkretnych zaburzeniach. I tak w przypadku witaminy B12 na polskim rynku zakupić możemy takie preparaty, które mają 2,5 mcg, czyli 100% zalecanego dziennego spożycia, ale i takie z 1000 mcg, czyli… 40000% ZDS!

Nie oszukujmy się – nawet gdy w krótkim czasie po włączeniu suplementacji B12 pojawi się trądzik, to niewiele osób połączy ze sobą te dwa fakty. Wpływ jednej z najważniejszych dla człowieka witamin na rozwój problemów skórnych jest bardzo nieoczywistym powiązaniem.

Jeśli masz problemy ze zdrowiem, to zarówno kompozycję diety, jak i dobór suplementacji warto skonsultować z dietetykiem klinicznym, by uniknąć niepotrzebnych błędów.

Źródło: Kang D, Shi B, Erfe MC, Craft N, Li H. Vitamin B12 modulates the transcriptome of the skin microbiota in acne pathogenesis. Sci Transl Med. 2015 Jun 24;7(293):293ra103. doi: 10.1126/scitranslmed.aab2009. PMID: 26109103; PMCID: PMC6049814.

Wspólną cechą każdego trądziku jest to, że zaburza estetykę ciała i powoduje psychiczny dyskomfort. Choć nie każdy przejmuje się tym równie mocno, to w niektórych przypadkach uporczywy trądzik prowadzi nawet do pogorszenia samooceny i zaburzeń nastroju. Może pozostawiać po sobie blizny nie tylko na psychice, ale i fizyczne blizny na skórze, które pozostają długo po pozbyciu się trądziku. By tego uniknąć, najlepiej jak najszybciej wdrożyć działania, które wyeliminują trądzik jak najszybciej.

skinbook ebook o trądziku

Pomiędzy różnymi przypadkami trądziku są też różnice, a obejmują one jego sposób manifestacji na skórze oraz przyczyny jego rozwoju. Dla dobrania odpowiednich narzędzi do walki dobrze jest znać swojego wroga, zatem sprawdź, czym charakteryzuje się trądzik w różnych odmianach.

Jakie są rodzaje trądziku?

Poniżej przedstawiamy krótkie opisy każdego z najpopularniejszych rodzajów trądziku.

Trądzik młodzieńczy

Inaczej trądzik pospolity, trądzik zwyczajny lub Acne vulgaris. Polega na rozwoju zmian zapalnych w obrębie jednostek włosowo-łojowych. Niektórzy uważają, że trądzik ‘młodzieńczy’ dotyczy tylko nastolatków, jednak fakt jest taki, że ten rodzaj trądziku może być diagnozowany nawet u osób do 30 roku życia.

Trądzik młodzieńczy jest wywoływany przez bakterię Cutibacterium acnes w okresie dojrzewania, pod wpływem prawidłowego krążącego dehydroepiandrosteronu (DHEA), czyli jednego z androgennych steroidów produkowanych przez nadnercza. Niestety, trądzik młodzieńczy zazwyczaj ma charakter przewlekły.

Skala nasilenia trądziku młodzieńczego dzieli się na 4 stopnie:

twarz młodej kobiety z trądzikiem młodzieńczym

Nasilenie trądziku młodzieńczego może wzrastać w wyniku ekspozycji na silny stres, źle dobrane kosmetyki lub kiepskie wybory żywieniowe, a wszystkie z tych czynników są powszechne wśród młodych ludzi. Najbardziej problematyczne są zmiany trądzikowe na twarzy, jednak przy trądziku młodzieńczym możliwe są objawy też na innych partiach ciała, jak np. ramiona i plecy. Trądzik pospolity zazwyczaj ustępuje samoistnie, jednak często mija dużo czasu, zanim to nastąpi.

Trądzik ropowiczy

Inaczej trądzik ropny. Uznaje się go za wariant trądziku młodzieńczego, w którym wśród zmian skórnych dominują zmiany ropne. Występuje rzadziej niż klasyczny trądzik pospolity, jednak ma cięższy przebieg i jest trudniejszy do wyleczenia. Ropiejące zmiany na twarzy (ale też ramionach i klatce piersiowej) cechują się silnym stanem zapalnym i mogą być bolesne. W przypadku tego wariantu trądziku zazwyczaj ciężko obyć się bez opieki dermatologa.

Trądzik skupiony

Trądzik skupiony cechuje się zagęszczeniem zmian na mniejszych powierzchniach skóry, za to z dużo silniejszym nasileniem i nierzadko zlewaniem się krost i grudek w grupy. Zazwyczaj dotyczy mężczyzn. Ma charakter silny i przewlekły, może też powodować ból i często pozostawia głębokie blizny. Zazwyczaj wymaga interwencji lekarskiej, choć leczenie bywa trudne. Nie wywołuje jednak objawów ogólnoustrojowych tak jak trądzik piorunujący.

Trądzik piorunujący

Kolejny wariant trądziku młodzieńczego o wyjątkowo silnym charakterze. Występuje raczej rzadko. Objawy tego trądziku są ogólnoustrojowe, wykraczając poza manifestacje skórne. Często poprzedza go lekki trądzik zwyczajny przez jakiś czas, jednak w pewnym momencie stan się zaostrza i pojawiają się takie objawy jak krwotoczny, wrzodziejący trądzik na plecach, klatce piersiowej i twarzy, współwystępujący z gorączką, leukocytozą, niedokrwistością, powiększeniem wątroby i śledziony, bólem mięśni i bólem stawów.

W wariancie piorunującym rzadko pojawiają się zaskórniki. Zmiany skórne są najczęściej bardzo bolesnymi guzkami krwotocznymi. Zdarzają się hospitalizacje z powodu trądziku piorunującego oraz oporność na leczenie doustnymi antybiotykami.

Przyczyny tej ciężkiej postaci trądziku nie są do końca znane, jednak możliwy jest udział czynników genetycznych i immunologicznych.

Trądzik różowaty

Uznajemy go za przewlekłą chorobę skóry, która często charakteryzuje się naprzemiennymi remisjami i zaostrzeniami. Zmiany dotyczą centralnej części twarzy (policzki, broda, nos i czoło). Może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak zazwyczaj zaczyna się ujawniać po 30 roku życia.

teleangiektacja na policzku jako objaw trądziku różowatego

Poniżej 4 objawy trądziku różowatego, na podstawie których diagnozuje się tę chorobę.

By stwierdzić trądzik różowaty, musi występować 1 lub więcej z powyższych objawów. Objawy te są zwykle przemijające i każdy może wystąpić niezależnie, w różnych okresach.

Trądzik różowaty (Rosacea) dzieli się na 4 postacie:

Trądzik bliznowcowy

Bliznowcowy rodzaj trądziku (lub bliznowaty) to trądzik zwyczajny z nasileniem większym niż przeciętne, który charakteryzuje się pozostawianiem dużych, wypukłych i pokrytych grudkami, a często lekko przebarwionych blizn. Szacuje się, że przyczyną takiego stanu zazwyczaj są czynniki współwystępujące, jak używanie drażniących skórę kosmetyków, a także krótkie strzyżenie włosów, lub golenie skóry, które również skórę podrażniają. Udział w specyficznym bliznowaceniu mogą mieć też czynniki genetyczne, prowadzące do gromadzenia się wydzielin wewnątrz gruczołów i zwiększonego rogowacenia naskórka.

Trądzik hormonalny

O trądziku hormonalnym mówimy w przypadkach, gdy zmiany skórne pojawiają się na skutek nadmiernego wzrostu hormonów płciowych w krwiobiegu, szczególnie androgenów. Zazwyczaj stwierdza się go u osób po 25 roku życia. Największym podejrzanym jest DHT (dihydrotestosteron), który jest bardzo silnym androgenem, a który łączy się ze specyficznymi receptorami w mieszkach łojowych i mocno nasila produkcję sebum. Naskórek mieszkowy się wtedy znacznie rozrasta i zatrzymuje sebum.

Choć trądzik młodzieńczy również jest zależny od androgenów, to w jego przypadku do rozwoju wystarczą normalne, prawidłowe poziomy tych steroidów. O hormonalnym trądziku mówimy w przypadkach, gdy główną przyczyną jego rozwoju są poziomy hormonów ponad optymalną normę. Tak może się dziać w niektórych zaburzeniach zdrowotnych (np. PCOS, hirsutyzm czy zaburzenia miesiączkowania), przy stosowaniu leków ingerujących w gospodarkę hormonalną, albo przy ekspozycji na niektóre toksyny środowiskowe.

Jak pozbyć się trądziku?

Walka z trądzikiem u dorosłych i młodzieży często wymaga sporego zaangażowania. Dużą rolę w tym procesie odgrywa właściwa pielęgnacja skóry dopasowana do rodzaju cery i trądziku, niekiedy konieczne jest też leczenie farmakologiczne. Poza opieką zewnętrzną warto jednak zadbać też o działania wewnętrzne, czyli dostosowanie diety, by nie utrudniała procesu leczenia trądziku, a nawet mogła mu sprzyjać.

Sprawdź e-book o dietetycznych narzędziach do walki z trądzikiem. W SKINBOOK poza praktycznymi poradami dostaniesz też gotowe, 14-dniowe jadłospisy!

okładka ebooka o tym jak pozbyć się trądziku

Źródła:

Sutaria AH, Masood S, Schlessinger J. Acne Vulgaris. [Updated 2022 May 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459173/

Wilkin J, Dahl M, Detmar M, Drake L, Feinstein A, Odom R, Powell F. Standard classification of rosacea: Report of the National Rosacea Society Expert Committee on the Classification and Staging of Rosacea. J Am Acad Dermatol. 2002 Apr;46(4):584-7. doi: 10.1067/mjd.2002.120625. PMID: 11907512.

Dessinioti C, Katsambas A. Difficult and rare forms of acne. Clin Dermatol. 2017 Mar-Apr;35(2):138-146. doi: 10.1016/j.clindermatol.2016.10.005. Epub 2016 Oct 27. PMID: 28274350.

Trądzik to już nie tylko zmora czasów nastoletnich. Coraz częściej dotyka również dorosłych i mimo pielęgnacji cery czy leczenia farmakologicznego, nie daje spokoju na długie lata. Jakie są przyczyny trądziku i jak sobie z nim poradzić? Mamy dla Ciebie kilka podpowiedzi. 

Przyczyny trądziku

Choć na powstawanie trądziku ma wpływ wiele czynników, oto 5 najważniejszych przyczyn:

  1. przerost bakterii Cutibacterium acnes,
  2. problemy z układem pokarmowym,
  3. zaburzenia gospodarki hormonalnej,
  4. zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej,
  5. przewlekłe stany zapalne w organizmie. 

Duże znaczenie ma sposób pielęgnacji skóry, ekspozycja na zanieczyszczenia, jakość wody i stosowanych kosmetyków. Choć te czynniki wydają się ze sobą niepowiązane, na podstawie wieloletniej praktyki wyłoniliśmy wspólny mianownik problemów skórnych.

twarz kobiety przed i po wprowadzeniu sposobów na trądzik

3 wskazówki skąd masz trądzik

Nasze doświadczenie w pracy z podopiecznymi wskazuje na 3 głównie aspekty wpływające na rozwój trądziku i nie mamy co do nich cienia wątpliwości.

  1. Dieta
  2. Styl życia
  3. Stres

Pokrótce omówmy sobie każdy z tych aspektów.

Trądzik a dieta

Dieta jest niekwestionowaną podstawą zdrowia. W trądziku również ma ogromne znaczenie. Przetworzone produkty i śmieciowe jedzenie mogą bardzo szybko odbić się na jakości skóry, powodując wypryski, krostki i nawet trądzik. Jeżeli w Twoim jadłospisie znajdują się głównie gotowce ze sklepów, stołujesz się poza domem w barach z fast-foodami, a słodycze masz zawsze pod ręką, nie możesz oczekiwać, że Twój organizm będzie poprawnie funkcjonował. 

W zakresie diety inną kwestią są też alergie i nietolerancje pokarmowe, które mogą manifestować się trądzikiem. Przykładowo, może być to nietolerancja laktozy lub alergia na kazeinę, które znajdują się w produktach mlecznych. Kluczowe jest znalezienie problemu i wykluczenie problematycznej grupy produktów z diety.

Pamiętaj, że dieta musi być odpowiednio zbilansowana. Jeżeli coś z niej wykluczasz (np. nabiał, czyli sporą dawkę wapnia), musisz uzupełnić to innymi produktami, by Twój jadłospis nie był niedoborowy. 

młoda ciemnoskóra kobieta z trądzikiem nie pochwala słodyczy w diecie

Trądzik a styl życia

Pod pojęciem stylu życia kryje się wypadkowa takich jego aspektów jak odżywianie się, aktywność fizyczna, jakość snu, ilość stresu, stosowanie używek i ogół życiowych nawyków. Jeżeli Twój styl życia nie jest najlepszy i Twoje codzienne nawyki nie sprzyjają dobremu zdrowiu, to możesz spodziewać się, że organizm zacznie się buntować. Ów bunt może doprowadzić do:

Każdy z tych czynników przyczynia się do powstawania trądziku! Korzystając z naszych wskazówek, możesz bez wysiłku rozwiązać te problemy i zbudować nowe nawyki, które pozwolą Ci cieszyć się piękną i gładką skórą. 

Trądzik a stres

Stres to kolejny powód trądziku. Choć krótkotrwały, sytuacyjny stres jest dla nas naturalny i często potrzebny, to ten przewlekły powoduje same problemy. Długotrwały stres znacznie obciąża organizm i może przyczyniać się do:

Jako że stres jest bardzo istotny w kontekście trądziku (choć nie tylko), w naszych zaleceniach również skupiamy na tym uwagę, by zadbać o temat kompleksowo.

Dostrzegasz schemat? Niektóre efekty powtarzają się w każdym z 3 podpunktów. Jeśli w Twoim życiu żaden z nich nie jest zoptymalizowany, to ryzyko trądziku znacznie się zwiększa.

Masz trądzik? Zadbaj o trawienie

Ostatnio coraz częściej wspomina się o związku mikroflory bakteryjnej jelit i jej zaburzeń, a wieloma chorobami. W przypadku trądziku również ma to duże znaczenie.

Ponad 50% pacjentów z trądzikiem ma dysbiozę mikrobioty!

Co niekorzystnie wpływa na jelita i trawienie?

Jeżeli szukasz wskazówek dietetycznych, żeby zadbać o swoje jelita, znajdziesz je w naszym najnowszym e-booku, dedykowanym osobom z trądzikiem. 

jak pozbyć się trądziku?

Jak zwalczyć trądzik?

Znasz już główne aspekty wpływające na rozwój trądziku. Czas się nimi zająć. Poznaj 5 skutecznych tricków na trądzik!

1. Odstaw pszenicę, cukier i nabiał

Te 3 składniki zawierają najczęściej alergizujące białka i mogą powodować problemy z trądzikiem. Warto spróbować choć czasowego wyeliminowania ich z diety. Dzięki temu sprawdzisz, czy eliminacja przyniosła poprawę jakości skóry. Pamiętaj, że dieta musi być odpowiednio zbilansowana, aby niczego Ci z nie zabrakło w codziennym jadłospisie. 

2. Stosuj dietę niskoprzetworzoną i przeciwzapalną

Czyli taką, która odciąży Twój układ trawienny i sprawi, że składniki odżywcze będą łatwo przyswajalne. W praktyce oznacza to sięganie po możliwie najprostsze produkty (np. owoce i warzywa). Warto wyrobić sobie nawyk sprawdzania składów produktów. Uniwersalnym kryterium jest wybieranie produktów z jak najkrótszym składem.

3. Postaw na suplementację celowaną

Suplementacja dobrana do Twoich potrzeb nie tylko poprawi stan Twojej cery, ale również zdrowie ogólne, samopoczucie i poziom energii na co dzień. Poza podstawową suplementacją, jak witamina D3 czy kwasy tłuszczowe Omega 3, wyróżniamy jeszcze kilka istotnych związków, przydatnych w walce z trądzikiem. Są to m.in.:

oraz inne preparaty wspierające organizm w stresie, redukujące stany zapalne, jak i poprawiające pracę wątroby. 

Pamiętaj, że suplementy powinny być w odpowiedniej formie i dawce, żeby były skuteczne. Przed stosowaniem niektórych z nich warto skonsultować się z lekarzem. 

4. Pamiętaj o codziennej pielęgnacji cery

Podstawowymi zasadami pielęgnacji skóry trądzikowej jest odpowiednie oczyszczanie skóry, regularne złuszczanie naskórka i nawilżanie. To zapewni cerze równowagę, dzięki której będzie mogła się regenerować, a nowe wypryski przestaną pojawiać się tak często. 

5. Korzystaj z solidnych źródeł wiedzy

Nie działaj na oślep! Biorąc pod uwagę tak częste problemy naszych podopiecznych z trądzikiem, wyszliśmy naprzeciw i na podstawie naszego wieloletniego doświadczenia przygotowaliśmy e-booka, który pomoże Ci rozwiązać problemy z cerą. Sprawdź, jak wspaniałe efekty przyniesie Tobie!

dieta-na-tradzik

SKINBOOK to dawka obszernej wiedzy w przystępnej i wygodnej formie.

Dzięki niemu dowiesz się:

W SKINBOOKu znajdziesz też skuteczną dietę w trądziku oraz trzy 14-dniowe gotowe jadłospisy, z których możesz skorzystać. 

To oczywiście nie wszystko. Wspominaliśmy już, że ważna jest również suplementacja i pielęgnacja cery. W naszym e-booku podpowiadamy, co dokładnie suplementować i jak dbać o cerę, by przywrócić stan cery do równowagi. 

SKINBOOK to też karty zadań, dzięki którym możesz budować swoje nowe nawyki bez wysiłku i notować swoje postępy. Ten e-book to najlepsze, co możesz zrobić dla swojej cery. 

Jeśli cierpisz na nawracające problemy skórne, to nie pożałujesz tego wyboru.

To nasza wspólna misja. Z niecierpliwością czekamy na Twoje efekty!