Z badań wynika, że witamina B12 może nasilać objawy trądziku, a niekiedy wręcz go wywoływać. Suplementacja ogółem może pomóc w poprawie wielu aspektów zdrowotnych, ale jak widać, może też zaszkodzić. Wszystko zależy od prawidłowego doboru suplementów z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb.

Witamina B12 może powodować trądzik!

A dużo na ten temat rozjaśnia nam publikacja Dezhi Kang i wsp. z 2015 roku. W badaniu postawiono hipotezę, że witamina B12 gospodarza moduluje aktywność mikroflory skóry i odgrywa rolę w patogenezie trądziku. By ją sprawdzić, przeanalizowano mikrobiotę skóry u zdrowych osób suplementujących witaminę B12.

Słowo wstępu o trądziku

Na początek przypomnijmy sobie, że trądzik pospolity to choroba skóry, która wiąże się ze stanami zapalnymi w obrębie mieszków włosowo-łojowych, nasiloną produkcją sebum i zwiększoną keratynizacją owych mieszków. To wszystko wynika m.in. z połączenia działania androgenów (‘męskich’ hormonów) i obecnej na skórze bakterii Propionibacterium acnes (w 2016 przemianowanej na Cutibacterium acnes).

Do niedawna zastanawiające było, że P. acnes jest dominującą bakterią w mikrobiomie skóry zarówno ludzi zmagających się z trądzikiem, jak i bez chorób skórnych. Co sprawia, że u jednych bakteria powoduje trądzik, a u innych nie wyrządza żadnej szkody? To badanie pomogło rozwiązać zagadkę.

Co wiemy z badania?

W toku badania pobierano próbki mieszków włosowych ze skóry nosa od kilku osób z trądzikiem i kilku osób zdrowych. W pobranych próbkach sprawdzano ekspresję genów bakterii, które były tam obecne. Choć w próbkach były różne bakterie, to P. acnes dominowały i miały największą zmienność transkrypcyjną. Badacze skupiali zatem uwagę głównie na tym gatunku. Ogólnie rzecz biorąc, sam fakt obecności bakterii P. acnes w skórze nie determinuje ryzyka trądziku, a znacznie ważniejsza jest aktywność metaboliczna tych bakterii. Jedną z głównych różnic w aktywności bakterii pomiędzy próbkami, była mniejsza zdolność produkcji witaminy B12 przez bakterie w skórze trądzikowej.

Zmiany po włączeniu suplementacji u osób zdrowych

Interwencją w tym badaniu było podanie uczestnikom (zdrowym, bez trądziku) witaminy B12 pod postacią 1 mg hydroksykobalaminy w formie zastrzyku domięśniowego. Takie zastrzyki podnoszą poziom witaminy B12 kilkukrotnie na przynajmniej 2 tygodnie. Próbki ze skóry nosa pobierano uczestnikom 3 razy: bezpośrednio przed zastrzykiem, 2 dni po zastrzyku i 14 dni po zastrzyku.

Po 14 dniach od zastrzyku zauważono, że bakterie znacznie zahamowały swoje transkrypcyjne zdolności do własnej biosyntezy witaminy B12, upodabniając się aktywnością do bakterii osób z trądzikiem. Aktywowało się także kilka innych genów, produkujących enzymy metaboliczne i czynnik wirulencji (czyli zdolności patogenów do wywoływania infekcji). Sam fakt zahamowania produkcji B12 przez bakterie brzmi niegroźnie. Ważniejsze jest jednak to, że u P. acnes poziom syntezy B12 jest odwrotnie skorelowany z syntezą porfiryn. Tak więc gdy produkcja B12 spada, to wydzielanie prozapalnych porfiryn się nasila. Dzieje się tak, gdyż do obu procesów zużywany jest ten sam substrat – l-glutaminian. Porfiryny oddziałują z tlenem cząsteczkowym, generują wolne rodniki uszkadzające sąsiednie keratynocyty i stymulują w nich produkcję mediatorów stanu zapalnego.

W toku powyższego badania u jednego z uczestników trądzik rozwinął się już po 1 tygodniu suplementacji witaminą B12! Było to dość niespodziewane, ale wymownie potwierdziło założenia badania.

Badanie to pokazuje, że w przypadku trądziku na jego przebieg i nasilenie wpływa nie tylko to, co dzieje się w obrębie skóry, ale i czynniki bardziej wewnętrzne, takie jak składniki diety. Jest to też jedno z wielu potwierdzeń teorii o ścisłej, symbiotycznej współpracy pomiędzy organizmem człowieka a zamieszkującymi go mikroorganizmami.

Dlaczego B12 przy trądziku może szkodzić?

Podsumujmy sobie najważniejsze wnioski.

• Zwiększona podaż witaminy B12 zmienia aktywność metaboliczną i „aktywuje” bakterie żyjące w skórze.
• Bakterie przestają produkować własną B12, dzięki czemu mają większą zdolność do produkcji prozapalnych porfiryn.
• Porfiryny uszkadzają keratynocyty i nasilają stan zapalny prowadzący do trądziku.
• Witamina B12 nie tylko nasila, ale może wręcz wywołać trądzik w bardzo krótkim czasie.
• Jeśli masz trądzik, to witaminę B12 należy suplementować tylko, gdy są ku temu wskazania i w najmniejszych skutecznych dawkach.

Suplementy z witaminą B12 mają dużą rozpiętość dawek

W różnych przypadkach sprawdzają się różne dawki witamin. Dobór dawki trzeba uzależniać od potrzeb: czy ma być to profilaktyczne uzupełnienie diety, uzupełnienie zdiagnozowanego niedoboru, czy terapeutyczne stosowanie w konkretnych zaburzeniach. I tak w przypadku witaminy B12 na polskim rynku zakupić możemy takie preparaty, które mają 2,5 mcg, czyli 100% zalecanego dziennego spożycia, ale i takie z 1000 mcg, czyli… 40000% ZDS!

Nie oszukujmy się – nawet gdy w krótkim czasie po włączeniu suplementacji B12 pojawi się trądzik, to niewiele osób połączy ze sobą te dwa fakty. Wpływ jednej z najważniejszych dla człowieka witamin na rozwój problemów skórnych jest bardzo nieoczywistym powiązaniem.

Jeśli masz problemy ze zdrowiem, to zarówno kompozycję diety, jak i dobór suplementacji warto skonsultować z dietetykiem klinicznym, by uniknąć niepotrzebnych błędów.

Źródło: Kang D, Shi B, Erfe MC, Craft N, Li H. Vitamin B12 modulates the transcriptome of the skin microbiota in acne pathogenesis. Sci Transl Med. 2015 Jun 24;7(293):293ra103. doi: 10.1126/scitranslmed.aab2009. PMID: 26109103; PMCID: PMC6049814.

Wspólną cechą każdego trądziku jest to, że zaburza estetykę ciała i powoduje psychiczny dyskomfort. Choć nie każdy przejmuje się tym równie mocno, to w niektórych przypadkach uporczywy trądzik prowadzi nawet do pogorszenia samooceny i zaburzeń nastroju. Może pozostawiać po sobie blizny nie tylko na psychice, ale i fizyczne blizny na skórze, które pozostają długo po pozbyciu się trądziku. By tego uniknąć, najlepiej jak najszybciej wdrożyć działania, które wyeliminują trądzik jak najszybciej.

Pomiędzy różnymi przypadkami trądziku są też różnice, a obejmują one jego sposób manifestacji na skórze oraz przyczyny jego rozwoju. Dla dobrania odpowiednich narzędzi do walki dobrze jest znać swojego wroga, zatem sprawdź, czym charakteryzuje się trądzik w różnych odmianach.

Jakie są rodzaje trądziku?

Poniżej przedstawiamy krótkie opisy każdego z najpopularniejszych rodzajów trądziku.

Trądzik młodzieńczy

Inaczej trądzik pospolity, trądzik zwyczajny lub Acne vulgaris. Polega na rozwoju zmian zapalnych w obrębie jednostek włosowo-łojowych. Niektórzy uważają, że trądzik ‘młodzieńczy’ dotyczy tylko nastolatków, jednak fakt jest taki, że ten rodzaj trądziku może być diagnozowany nawet u osób do 30 roku życia.

Trądzik młodzieńczy jest wywoływany przez bakterię Cutibacterium acnes w okresie dojrzewania, pod wpływem prawidłowego krążącego dehydroepiandrosteronu (DHEA), czyli jednego z androgennych steroidów produkowanych przez nadnercza. Niestety, trądzik młodzieńczy zazwyczaj ma charakter przewlekły.

Skala nasilenia trądziku młodzieńczego dzieli się na 4 stopnie:

• Stopień 1: Zaskórniki. Są dwojakiego rodzaju, otwarte i zamknięte. Zaskórniki otwarte są spowodowane zatykaniem ujścia włosowo-łojowego przez łój na powierzchni skóry. W tym przypadku zazwyczaj widać w centrum zaskórnika niewielki otworek. Zamknięte zaskórniki są spowodowane keratyną i łojem zatykającym ujście włosowo-łojowe pod powierzchnią skóry i zlokalizowane są w głębszych warstwach niż zaskórniki otwarte.
• Stopień 2: Zmiany zapalne w postaci małych grudek z rumieniem.
• Stopień 3: Krosty.
• Stopień 4: Wiele krost łączy się, tworząc guzki i cysty.

Nasilenie trądziku młodzieńczego może wzrastać w wyniku ekspozycji na silny stres, źle dobrane kosmetyki lub kiepskie wybory żywieniowe, a wszystkie z tych czynników są powszechne wśród młodych ludzi. Najbardziej problematyczne są zmiany trądzikowe na twarzy, jednak przy trądziku młodzieńczym możliwe są objawy też na innych partiach ciała, jak np. ramiona i plecy. Trądzik pospolity zazwyczaj ustępuje samoistnie, jednak często mija dużo czasu, zanim to nastąpi.

Trądzik ropowiczy

Inaczej trądzik ropny. Uznaje się go za wariant trądziku młodzieńczego, w którym wśród zmian skórnych dominują zmiany ropne. Występuje rzadziej niż klasyczny trądzik pospolity, jednak ma cięższy przebieg i jest trudniejszy do wyleczenia. Ropiejące zmiany na twarzy (ale też ramionach i klatce piersiowej) cechują się silnym stanem zapalnym i mogą być bolesne. W przypadku tego wariantu trądziku zazwyczaj ciężko obyć się bez opieki dermatologa.

Trądzik skupiony

Trądzik skupiony cechuje się zagęszczeniem zmian na mniejszych powierzchniach skóry, za to z dużo silniejszym nasileniem i nierzadko zlewaniem się krost i grudek w grupy. Zazwyczaj dotyczy mężczyzn. Ma charakter silny i przewlekły, może też powodować ból i często pozostawia głębokie blizny. Zazwyczaj wymaga interwencji lekarskiej, choć leczenie bywa trudne. Nie wywołuje jednak objawów ogólnoustrojowych tak jak trądzik piorunujący.

Trądzik piorunujący

Kolejny wariant trądziku młodzieńczego o wyjątkowo silnym charakterze. Występuje raczej rzadko. Objawy tego trądziku są ogólnoustrojowe, wykraczając poza manifestacje skórne. Często poprzedza go lekki trądzik zwyczajny przez jakiś czas, jednak w pewnym momencie stan się zaostrza i pojawiają się takie objawy jak krwotoczny, wrzodziejący trądzik na plecach, klatce piersiowej i twarzy, współwystępujący z gorączką, leukocytozą, niedokrwistością, powiększeniem wątroby i śledziony, bólem mięśni i bólem stawów.

W wariancie piorunującym rzadko pojawiają się zaskórniki. Zmiany skórne są najczęściej bardzo bolesnymi guzkami krwotocznymi. Zdarzają się hospitalizacje z powodu trądziku piorunującego oraz oporność na leczenie doustnymi antybiotykami.

Przyczyny tej ciężkiej postaci trądziku nie są do końca znane, jednak możliwy jest udział czynników genetycznych i immunologicznych.

Trądzik różowaty

Uznajemy go za przewlekłą chorobę skóry, która często charakteryzuje się naprzemiennymi remisjami i zaostrzeniami. Zmiany dotyczą centralnej części twarzy (policzki, broda, nos i czoło). Może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak zazwyczaj zaczyna się ujawniać po 30 roku życia.

Poniżej 4 objawy trądziku różowatego, na podstawie których diagnozuje się tę chorobę.

• Zaczerwienienie (przejściowy rumień) – pacjenci zazwyczaj informują, że mają tendencję do częstego rumienienia się i zaczerwienienia twarzy.
• Nieprzemijający rumień – najczęstszym objawem trądziku różowatego jest uporczywe zaczerwienienie skóry twarzy, które pozostaje przez dłuższy czas.
• Grudki i krosty – typowe są czerwone, wypukłe grudki z towarzyszącymi krostami lub bez, często w skupiskach. Mogą również wystąpić guzki. Chociaż u pacjentów ze współistniejącym trądzikiem mogą występować zaskórniki, to należy uznać je za część procesu trądzikowego niezwiązanego z trądzikiem różowatym.
• Teleangiektazje (pajączki naczyniowe) – są powszechne, ale nie są konieczne do rozpoznania trądziku różowatego.

By stwierdzić trądzik różowaty, musi występować 1 lub więcej z powyższych objawów. Objawy te są zwykle przemijające i każdy może wystąpić niezależnie, w różnych okresach.

Trądzik różowaty (Rosacea) dzieli się na 4 postacie:

• rumieniowo-teleangiektatyczną,
• grudkowo-krostkową,
• z dominacją zmian przerostowych,
• oczną.

Trądzik bliznowcowy

Bliznowcowy rodzaj trądziku (lub bliznowaty) to trądzik zwyczajny z nasileniem większym niż przeciętne, który charakteryzuje się pozostawianiem dużych, wypukłych i pokrytych grudkami, a często lekko przebarwionych blizn. Szacuje się, że przyczyną takiego stanu zazwyczaj są czynniki współwystępujące, jak używanie drażniących skórę kosmetyków, a także krótkie strzyżenie włosów, lub golenie skóry, które również skórę podrażniają. Udział w specyficznym bliznowaceniu mogą mieć też czynniki genetyczne, prowadzące do gromadzenia się wydzielin wewnątrz gruczołów i zwiększonego rogowacenia naskórka.

Trądzik hormonalny

O trądziku hormonalnym mówimy w przypadkach, gdy zmiany skórne pojawiają się na skutek nadmiernego wzrostu hormonów płciowych w krwiobiegu, szczególnie androgenów. Zazwyczaj stwierdza się go u osób po 25 roku życia. Największym podejrzanym jest DHT (dihydrotestosteron), który jest bardzo silnym androgenem, a który łączy się ze specyficznymi receptorami w mieszkach łojowych i mocno nasila produkcję sebum. Naskórek mieszkowy się wtedy znacznie rozrasta i zatrzymuje sebum.

Choć trądzik młodzieńczy również jest zależny od androgenów, to w jego przypadku do rozwoju wystarczą normalne, prawidłowe poziomy tych steroidów. O hormonalnym trądziku mówimy w przypadkach, gdy główną przyczyną jego rozwoju są poziomy hormonów ponad optymalną normę. Tak może się dziać w niektórych zaburzeniach zdrowotnych (np. PCOS, hirsutyzm czy zaburzenia miesiączkowania), przy stosowaniu leków ingerujących w gospodarkę hormonalną, albo przy ekspozycji na niektóre toksyny środowiskowe.

Jak pozbyć się trądziku?

Walka z trądzikiem u dorosłych i młodzieży często wymaga sporego zaangażowania. Dużą rolę w tym procesie odgrywa właściwa pielęgnacja skóry dopasowana do rodzaju cery i trądziku, niekiedy konieczne jest też leczenie farmakologiczne. Poza opieką zewnętrzną warto jednak zadbać też o działania wewnętrzne, czyli dostosowanie diety, by nie utrudniała procesu leczenia trądziku, a nawet mogła mu sprzyjać.

Sprawdź e-book o dietetycznych narzędziach do walki z trądzikiem. W SKINBOOK poza praktycznymi poradami dostaniesz też gotowe, 14-dniowe jadłospisy!

Źródła:

Sutaria AH, Masood S, Schlessinger J. Acne Vulgaris. [Updated 2022 May 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459173/

Wilkin J, Dahl M, Detmar M, Drake L, Feinstein A, Odom R, Powell F. Standard classification of rosacea: Report of the National Rosacea Society Expert Committee on the Classification and Staging of Rosacea. J Am Acad Dermatol. 2002 Apr;46(4):584-7. doi: 10.1067/mjd.2002.120625. PMID: 11907512.

Dessinioti C, Katsambas A. Difficult and rare forms of acne. Clin Dermatol. 2017 Mar-Apr;35(2):138-146. doi: 10.1016/j.clindermatol.2016.10.005. Epub 2016 Oct 27. PMID: 28274350.

Trądzik to już nie tylko zmora czasów nastoletnich. Coraz częściej dotyka również dorosłych i mimo pielęgnacji cery czy leczenia farmakologicznego, nie daje spokoju na długie lata. Jakie są przyczyny trądziku i jak sobie z nim poradzić? Mamy dla Ciebie kilka podpowiedzi. 

Przyczyny trądziku

Choć na powstawanie trądziku ma wpływ wiele czynników, oto 5 najważniejszych przyczyn:

1. przerost bakterii Cutibacterium acnes,
2. problemy z układem pokarmowym,
3. zaburzenia gospodarki hormonalnej,
4. zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej,
5. przewlekłe stany zapalne w organizmie. 

Duże znaczenie ma sposób pielęgnacji skóry, ekspozycja na zanieczyszczenia, jakość wody i stosowanych kosmetyków. Choć te czynniki wydają się ze sobą niepowiązane, na podstawie wieloletniej praktyki wyłoniliśmy wspólny mianownik problemów skórnych.

3 wskazówki skąd masz trądzik

Nasze doświadczenie w pracy z podopiecznymi wskazuje na 3 głównie aspekty wpływające na rozwój trądziku i nie mamy co do nich cienia wątpliwości.

1. Dieta
2. Styl życia
3. Stres

Pokrótce omówmy sobie każdy z tych aspektów.

Trądzik a dieta

Dieta jest niekwestionowaną podstawą zdrowia. W trądziku również ma ogromne znaczenie. Przetworzone produkty i śmieciowe jedzenie mogą bardzo szybko odbić się na jakości skóry, powodując wypryski, krostki i nawet trądzik. Jeżeli w Twoim jadłospisie znajdują się głównie gotowce ze sklepów, stołujesz się poza domem w barach z fast-foodami, a słodycze masz zawsze pod ręką, nie możesz oczekiwać, że Twój organizm będzie poprawnie funkcjonował. 

W zakresie diety inną kwestią są też alergie i nietolerancje pokarmowe, które mogą manifestować się trądzikiem. Przykładowo, może być to nietolerancja laktozy lub alergia na kazeinę, które znajdują się w produktach mlecznych. Kluczowe jest znalezienie problemu i wykluczenie problematycznej grupy produktów z diety.

Pamiętaj, że dieta musi być odpowiednio zbilansowana. Jeżeli coś z niej wykluczasz (np. nabiał, czyli sporą dawkę wapnia), musisz uzupełnić to innymi produktami, by Twój jadłospis nie był niedoborowy. 

Trądzik a styl życia

Pod pojęciem stylu życia kryje się wypadkowa takich jego aspektów jak odżywianie się, aktywność fizyczna, jakość snu, ilość stresu, stosowanie używek i ogół życiowych nawyków. Jeżeli Twój styl życia nie jest najlepszy i Twoje codzienne nawyki nie sprzyjają dobremu zdrowiu, to możesz spodziewać się, że organizm zacznie się buntować. Ów bunt może doprowadzić do:

• zaburzeń gospodarki cukrowej,
• zaburzeń gospodarki hormonalnej, 
• obciążenia wątroby, 
• zaburzenia mikrobioty jelitowej,
• rozwoju stanów zapalnych w organizmie.

Każdy z tych czynników przyczynia się do powstawania trądziku! Korzystając z naszych wskazówek, możesz bez wysiłku rozwiązać te problemy i zbudować nowe nawyki, które pozwolą Ci cieszyć się piękną i gładką skórą. 

Trądzik a stres

Stres to kolejny powód trądziku. Choć krótkotrwały, sytuacyjny stres jest dla nas naturalny i często potrzebny, to ten przewlekły powoduje same problemy. Długotrwały stres znacznie obciąża organizm i może przyczyniać się do:

• zaburzeń gospodarki glukozowo-insulinowej,
• zwiększenia ilości stanów zapalnych w organizmie,
• zaburzeń hormonalnych,
• problemów z jelitami,
• odczuwania przewlekłego zmęczenia,
• zaburzeń snu,
• obniżonego nastroju i większej drażliwości. 

Jako że stres jest bardzo istotny w kontekście trądziku (choć nie tylko), w naszych zaleceniach również skupiamy na tym uwagę, by zadbać o temat kompleksowo.

Dostrzegasz schemat? Niektóre efekty powtarzają się w każdym z 3 podpunktów. Jeśli w Twoim życiu żaden z nich nie jest zoptymalizowany, to ryzyko trądziku znacznie się zwiększa.

Masz trądzik? Zadbaj o trawienie

Ostatnio coraz częściej wspomina się o związku mikroflory bakteryjnej jelit i jej zaburzeń, a wieloma chorobami. W przypadku trądziku również ma to duże znaczenie.

Ponad 50% pacjentów z trądzikiem ma dysbiozę mikrobioty!

Co niekorzystnie wpływa na jelita i trawienie?

• Stres 
• Niewłaściwa dieta
• Alkohol
• Antybiotyki 
• Leki przeciwzapalne
• Zbyt niska ilość błonnika
• Doustna antykoncepcja 

Jeżeli szukasz wskazówek dietetycznych, żeby zadbać o swoje jelita, znajdziesz je w naszym najnowszym e-booku, dedykowanym osobom z trądzikiem. 

Jak zwalczyć trądzik?

Znasz już główne aspekty wpływające na rozwój trądziku. Czas się nimi zająć. Poznaj 5 skutecznych tricków na trądzik!

1. Odstaw pszenicę, cukier i nabiał

Te 3 składniki zawierają najczęściej alergizujące białka i mogą powodować problemy z trądzikiem. Warto spróbować choć czasowego wyeliminowania ich z diety. Dzięki temu sprawdzisz, czy eliminacja przyniosła poprawę jakości skóry. Pamiętaj, że dieta musi być odpowiednio zbilansowana, aby niczego Ci z nie zabrakło w codziennym jadłospisie. 

2. Stosuj dietę niskoprzetworzoną i przeciwzapalną

Czyli taką, która odciąży Twój układ trawienny i sprawi, że składniki odżywcze będą łatwo przyswajalne. W praktyce oznacza to sięganie po możliwie najprostsze produkty (np. owoce i warzywa). Warto wyrobić sobie nawyk sprawdzania składów produktów. Uniwersalnym kryterium jest wybieranie produktów z jak najkrótszym składem.

3. Postaw na suplementację celowaną

Suplementacja dobrana do Twoich potrzeb nie tylko poprawi stan Twojej cery, ale również zdrowie ogólne, samopoczucie i poziom energii na co dzień. Poza podstawową suplementacją, jak witamina D3 czy kwasy tłuszczowe Omega 3, wyróżniamy jeszcze kilka istotnych związków, przydatnych w walce z trądzikiem. Są to m.in.:

• witaminy z grupy B,
• probiotyki,
• witamina A w odpowiedniej dawce i formie,

oraz inne preparaty wspierające organizm w stresie, redukujące stany zapalne, jak i poprawiające pracę wątroby. 

Pamiętaj, że suplementy powinny być w odpowiedniej formie i dawce, żeby były skuteczne. Przed stosowaniem niektórych z nich warto skonsultować się z lekarzem. 

4. Pamiętaj o codziennej pielęgnacji cery

Podstawowymi zasadami pielęgnacji skóry trądzikowej jest odpowiednie oczyszczanie skóry, regularne złuszczanie naskórka i nawilżanie. To zapewni cerze równowagę, dzięki której będzie mogła się regenerować, a nowe wypryski przestaną pojawiać się tak często. 

5. Korzystaj z solidnych źródeł wiedzy

Nie działaj na oślep! Biorąc pod uwagę tak częste problemy naszych podopiecznych z trądzikiem, wyszliśmy naprzeciw i na podstawie naszego wieloletniego doświadczenia przygotowaliśmy e-booka, który pomoże Ci rozwiązać problemy z cerą. Sprawdź, jak wspaniałe efekty przyniesie Tobie!

SKINBOOK to dawka obszernej wiedzy w przystępnej i wygodnej formie.

Dzięki niemu dowiesz się:

• skąd bierze się trądzik,
• czym jest mikrobiom skóry i dlaczego jest tak ważny,
• co to są stany zapalne i jak zmniejszyć ich ilość, 
• jaki związek mają jelita z trądzikiem,
• jakie hormony zbadać, żeby sprawdzić stan swojego organizmu,
• jakie alergie i nietolerancje pokarmowe mogą przyczynić się do powstawania trądziku.

W SKINBOOKu znajdziesz też skuteczną dietę w trądziku oraz trzy 14-dniowe gotowe jadłospisy, z których możesz skorzystać. 

To oczywiście nie wszystko. Wspominaliśmy już, że ważna jest również suplementacja i pielęgnacja cery. W naszym e-booku podpowiadamy, co dokładnie suplementować i jak dbać o cerę, by przywrócić stan cery do równowagi. 

SKINBOOK to też karty zadań, dzięki którym możesz budować swoje nowe nawyki bez wysiłku i notować swoje postępy. Ten e-book to najlepsze, co możesz zrobić dla swojej cery. 

Jeśli cierpisz na nawracające problemy skórne, to nie pożałujesz tego wyboru.

To nasza wspólna misja. Z niecierpliwością czekamy na Twoje efekty!