W USA z zaburzeniami hazardowymi zmaga się 0,5% populacji. To mało czy dużo? Każdy może ocenić według własnych kryteriów, jednak pewne jest, że każda z tych osób zmaga się z poważnymi konsekwencjami w życiu rodzinnym, finansach i wielu innych aspektach. Patologiczne granie w gry hazardowe jest coraz większym problemem, szczególnie od momentu rozpowszechnienia kasyn online, co niemalże całkowicie zniosło bariery w dostępie do hazardu. Z tego artykułu dowiesz się, jak diagnozowane jest uzależnienie od hazardu, skąd się ono bierze i co można z nim zrobić. Przeczytaj do końca!
Uzależnienie od hazardu jest chorobą
Uzależnienie może być od substancji lub behawioralne. Te drugie obejmują nadmierne zaangażowanie w takie zachowania jak hazard, ale też korzystanie z internetu, granie w gry wideo, seks, jedzenie i zakupy. Spośród uzależnień behawioralnych jedynie zaburzenia hazardowe są oficjalnie sklasyfikowane w DSM-5.
Za uzależnienie od hazardu i od narkotyków odpowiadają te same mechanizmy w mózgu. Inny jest tylko bodziec. Zaletą na korzyść uzależnienia od hazardu jest brak toksycznej substancji, którą wprowadza się do organizmu. Wadą za to jest łatwiejszy dostęp do telefonu z internetem niż do zakupu fizycznej substancji. W obu przypadkach jednak wyjście z uzależnienia jest bardzo trudne.
Jak diagnozuje się uzależnienie od hazardu?
Nie każdy incydent hazardu prowadzi do uzależnienia. Choć gry hazardowe nie cieszą się dobrą renomą, to niektórzy traktują je jako okazjonalną odskocznię od stresującej codzienności. W którym miejscu jest granica pomiędzy zwyczajnym a patologicznym uprawianiem hazardu?
By rozpoznać zaburzenia hazardowe, wymagane jest wystąpienie w ciągu ostatniego roku co najmniej czterech z poniższych punktów:
- Potrzeba grania rosnącymi kwotami, aby osiągnąć pożądane emocje.
- Niepokój lub drażliwość podczas prób ograniczenia, lub zaprzestania hazardu.
- Powtarzające się, nieudane próby kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania hazardu.
- Częste myśli o hazardzie (takie jak ponowne przeżywanie hazardu w przeszłości lub planowanie hazardu w przyszłości).
- Częste uprawianie hazardu, gdy pojawia się uczucie przygnębienia.
- Częste próby „wyrównania rachunków” po utracie pieniędzy.
- Kłamanie w celu ukrycia hazardu.
- Ryzykowanie lub utrata bliskiego związku, pracy, szkoły lub możliwości zatrudnienia z powodu hazardu.
- Poleganie na pomocy innych osób w przypadku problemów finansowych spowodowanych hazardem.
U osób cierpiących na zaburzenia hazardowe mogą występować okresy, w których objawy ustępują. Nie zawsze są to jednostajne ciągi. Pomiędzy okresami poważniejszych objawów, hazard może nie wydawać się takim problemem, jakim jest w rzeczywistości. To zakrzywienie poznawcze opóźnia moment, w którym osoba z problemem sięga po pomoc.
Skąd bierze się uzależnienie od hazardu? Co stwarza ryzyko?
Zaburzenia hazardowe zwykle występują rodzinnie. Ważne są tutaj zarówno dziedziczone genetyczne predyspozycje do uzależnień, jak i zwykły społeczny transfer zachowań. Co dzieci widzą u rodziców, to mogą później odtwarzać w życiu dorosłym.
Czynnikami ryzyka mogą być też trauma i nierówność społeczna, szczególnie u kobiet. Objawy uzależnienia od hazardu mogą rozpocząć się już w okresie dojrzewania lub dopiero w starszej dorosłości. Mężczyźni częściej zaczynają w młodszym wieku, a kobiety na późniejszych etapach życia.
Badania neurobiologiczne wykazały, że struktury i obwody korowo-prążkowiowo-limbiczne są zaangażowane w patofizjologię tego zaburzenia. Jak w każdym uzależnieniu, spory udział ma dopamina.
Wyniki badań pokazały, że u patologicznych hazardzistów zdolność syntezy dopaminy była zwiększona w porównaniu ze zdrowymi osobami z grupy kontrolnej. Synteza dopaminy była o 16% większa w ciele ogoniastym, o 17% większa w skorupie grzbietowej i o 17% wyższa w prążkowiu brzusznym u patologicznych hazardzistów. Te wyniki dostarczają empirycznych dowodów na zwiększoną syntezę dopaminy w prążkowiu w patologicznym hazardzie. Zwiększona transmisja dopaminy stanowi ważny biologiczny substrat patologicznego hazardu.
Co można z tym zrobić?
Niestety, żadna terapia farmakologiczna nie jest oficjalnie stosowana do leczenia zaburzeń hazardowych. Tak więc nawet gdyby ktoś chciał iść na skróty, licząc, że połknięcie tabletki wszystko załatwi, to nie ma takiej opcji. By uporać się z uzależnieniem od hazardu potrzeba zaangażowania.
Patologiczny hazard często współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi. W leczeniu zaburzeń hazardowych wspierane są interwencje behawioralne, w szczególności terapia poznawczo-behawioralna, ale także grupy wsparcia.
Poza tym warto wdrażać w życie wszelkie zmiany, które pozwalają uregulować i ustabilizować układ dopaminowy.
Na leczenie zgłasza się tylko jedna na dziesięć osób cierpiących na zaburzenia hazardowe. Oznacza to, że najważniejszą rzeczą, jaką trzeba zrobić, jest zebranie w sobie odwagi, by podzielić się z kimś problemem i poprosić o pomoc.
Leczenie pozwala:
- uzyskać kontrolę nad zachowaniami hazardowymi;
- uzdrowić relacje rodzinne;
- pozbyć się chęci do hazardu;
- radzić sobie ze stresem i innymi problemami;
- znaleźć inne rzeczy do robienia w wolnym czasie;
- uporządkować swoje finanse;
- zregenerować się i unikać wyzwalaczy popychających do hazardu.
Podsumowanie
Uzależnienie od hazardu to taki sam problem, jak uzależnienie od alkoholu czy narkotyków. Gdy trwa długo, że doprowadzić do pogorszenia kontaktu z bliskimi, problemów finansowych, a nawet rozpadu rodziny i innych zaburzeń psychicznych. Zaledwie 10% osób uzależnionych od hazardu zwraca się po specjalistyczną pomoc, a głównym narzędziem do wykorzystania są terapia poznawczo-behawioralna i grupy wsparcia.
Źródła:
Potenza MN, Balodis IM, Derevensky J, et al. Gambling disorder. Nat Rev Dis Primers. 2019;5(1):51. Published 2019 Jul 25. doi:10.1038/s41572-019-0099-7
Yau YH, Potenza MN. Gambling disorder and other behavioral addictions: recognition and treatment. Harv Rev Psychiatry. 2015;23(2):134-146. doi:10.1097/HRP.0000000000000051
https://www.psychiatry.org/patients-families/gambling-disorder/what-is-gambling-disorder
van Holst RJ, Sescousse G, Janssen LK, et al. Increased Striatal Dopamine Synthesis Capacity in Gambling Addiction. Biol Psychiatry. 2018;83(12):1036-1043. doi:10.1016/j.biopsych.2017.06.010
