Chłodna, jesienna aura sprzyja rozgrzewającym potrawom i napojom. Jesienią przyprawy korzenne potrafią wspaniale ukoić aromatem, przyjemnie rozgrzać organizm, a przy okazji poprawić odporność i wzmocnić ogólne zdrowie. Przyjrzyjmy się właściwościom najpopularniejszych przypraw o działaniu rozgrzewającym.
Zioła i przyprawy rozgrzewające organizm
Imbir
Ma liczne właściwości prozdrowotne, działa przeciwzapalnie i przeciwutleniająco. Działanie przeciwzapalne jest często wykorzystywane, by złagodzić objawy przeziębienia. Doskonale znane jest przeciwwymiotne działanie imbiru. Imbir łagodzi nudności u kobiet w ciąży, u osób z chorobą lokomocyjną, a nawet podczas chemioterapii. Są także przesłanki mówiące o możliwości złagodzenia stanów zapalnych stawów o mięśni. Składniki imbiru mogą pomagać w kwestiach związanych z gospodarką glukozową, a także zapobiegać glikacji białek.
Korzeń imbiru ma wyrazisty, ostry smak, ale doskonale komponuje się z innymi przyprawami. Można przyrządzić z niego napar, dodawać do herbaty, smoothie, wypieków na słodko, zup, dań mięsnych.
Imbir swoje właściwości zawdzięcza dobrze przebadanym składnikom, wśród których występują: gingerole, shogaole, paradole i zingeron.
Cynamon
Pomoc w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi to wizytówka cynamonu. Składniki cynamonu mają silne właściwości bakterio- i grzybobójcze, a dzięki dodatkowemu działaniu przeciwzapalnemu jest chętnie stosowany w okresie jesienno-zimowym. Cynamon może poprawiać profil lipidowy (cholesterol i triglicerydy) oraz zmniejszać ryzyko wzrostu ciśnienia krwi wywołanego nadmiarem cukru, więc sprzyja zdrowiu układu krążenia. Dodatkowo działa ochronnie dla wątroby i mózgu.
Cynamon ma bardzo silny aromat, a to za sprawą obfitości olejków eterycznych, które wykazują też działanie czynne biologicznie dla człowieka. Jest to znakomity dodatek do wypieków, deserów, kawy, herbaty, ale także potraw na słono.
Uwaga: wybieraj cynamon cejloński.
Kurkuma
Przyprawa ta jest podstawowym składnikiem curry. Nadaje potrawom piękny, złocisty kolor. Szczególnie lubiana jest w kuchni indyjskiej.
Głównym składnikiem aktywnym kurkuminy jest ciesząca się dobrą sławą kurkumina, która została bohaterką ogromnej ilości badań naukowych. Ceniona jest za bardzo obfity profil działań prozdrowotnych.
Dobrze wpływa zarówno na poziom cholesterolu, jak i na jego utlenianie. Hamuje stany zapalne dzięki zdolności do obniżania poziomów cytokin zapalnych. Jest niemalże obowiązkowa dla osób zmagających się z chorobami o podłożu zapalnym, takimi jak RZS i łuszczyca, a także z trądzikiem, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, hipercholesterolemią. Kurkuma i kurkumina są często stosowane jako suplementy w zapaleniach stawów oraz problemach z nadmiarem cukru we krwi, gdyż poprawia wrażliwość komórek na insulinę. Dużo dobrego może zrobić dla mózgu, zabezpieczając go przed toksynami i uszkodzeniami. Kurkumina jest jedną z najbardziej uniwersalnych substancji do ogólnej profilaktyki zdrowotnej.
Kardamon
Charakterystyczne, zielone nasiona kardamonu po zmieleniu można dodawać do herbaty, ciasteczek oraz dań mięsnych. Kardamon jest trzecią najdroższą przyprawą na świecie, zaraz za szafranem i wanilią.
Wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i przeciwdrobnoustrojowe. W badaniach potwierdzono działanie względem wielu bakterii. Może pobudzać trawienie i wpływa na regenerację układu trawiennego. W tradycyjnej medycynie stosowano go do kontroli astmy, infekcji zębów i dziąseł, zaburzeń trawienia i pracy nerek.
Goździki
Goździki to przyprawa wywodząca się z Indonezji. Od wieków używane są także jako konserwant do wyrobów spożywczych oraz jako surowiec leczniczy w tradycyjnych systemach medycznych. Ich działanie przeciwutleniające i przeciwdrobnoustrojowe oceniane jest na dużo silniejsze niż w przypadku wielu owoców, warzyw i pozostałych przypraw.
Głównym składnikiem aktywnym goździków jest eugenol, jednak zawiera też inne związki takie jak flawonoidy, kwasy hydroksybenzoesowe i kwasy hydroksycynamonowe. Mogą zawierać aż do 18% olejków eterycznych, z czego 89% to właśnie eugenol.
Goździki są wyśmienitym dodatkiem do zimowej herbaty czy też kompotu.
Pieprz Cayenne
Pieprz kajeński jest źródłem kapsaicyny, czyli substancji, która nasila termogenezę i niesamowicie rozgrzewa. Jest przy tym piekielnie ostra w smaku. Jej termogeniczne właściwości wykorzystywane są nawet dla wspomagania odchudzania — jest składnikiem suplementów diety spalających tłuszcz. Kapsaicyna pobudza krążenie i ma zastosowanie w dolegliwościach związanych z przewlekłym bólem. Przyprawa ta sprzyja ogólnej regulacji metabolizmu.
Pieprz kajeński pasuje nie tylko do dań na słono, dobrze komponuje się z czekoladą.
Na jesień polecamy miksturę „złote mleko”, które pomaga zwalczać infekcje
Składniki na złote mleko:
- szklanka mleka roślinnego (np. migdałowe, kokosowe, ryżowe)
- 1 łyżeczka mielonej ekologicznej kurkumy
- 1 łyżeczka miodu
- łyżeczka masła klarowanego
- mały kawałek świeżej kurkumy
- mały kawałek świeżego imbiru
- łyżeczka cynamonu
Uwaga: przyprawy korzenne możesz dobierać dowolnie, wedle własnego gustu. Śmiało możesz spróbować każdej przyprawy wymienionej w tym artykule!
Przepis na złote mleko:
Mleko roślinne podgrzej w rondelku razem z mieloną kurkumą. W tym czasie zetrzyj na tarce świeżą kurkumę i imbir. Kiedy mleko z kurkumą się zagotuje, dodaj starty imbir i kurkumę i gotuj jeszcze chwilę na małym ogniu. Na koniec dodaj masło klarowane i wymieszaj, najlepiej spieniaczem do mleka. Gdy mleko przestygnie, dodaj miód. Złote mleko przelej do kubka, posyp cynamonem i gotowe!
Chcesz poprawić swoje zdrowie i sylwetkę? Skorzystaj z pomocy dietetyka klinicznego!
Źródła:
Jiang TA. Health Benefits of Culinary Herbs and Spices. J AOAC Int. 2019 Mar 1;102(2):395-411. doi: 10.5740/jaoacint.18-0418. Epub 2019 Jan 16. PMID: 30651162.
Ashokkumar K, Murugan M, Dhanya MK, Warkentin TD. Botany, traditional uses, phytochemistry and biological activities of cardamom [Elettaria cardamomum (L.) Maton] – A critical review. J Ethnopharmacol. 2020 Jan 10;246:112244. doi: 10.1016/j.jep.2019.112244. Epub 2019 Sep 18. PMID: 31541721.
Cortés-Rojas DF, de Souza CR, Oliveira WP. Clove (Syzygium aromaticum): a precious spice. Asian Pac J Trop Biomed. 2014 Feb;4(2):90-6. doi: 10.1016/S2221-1691(14)60215-X. PMID: 25182278; PMCID: PMC3819475.
