Hashimoto to bardzo częsta choroba, której towarzyszy niedoczynność tarczycy i charakterystyczne dla niej objawy, takie jak zmęczenie, gorszy nastrój, wolniejszy metabolizm i wypadanie włosów. Diagnozowana jest na podstawie tych objawów w połączeniu z badaniami krwi i USG tarczycy.
Ty także chorujesz na Hashimoto? Warto dostosować dietę do swojego stanu zdrowia! W dalszej części artykułu omawiamy zależności pomiędzy dietą a chorobą Hashimoto.
Czym jest choroba Hashimoto?
Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy. Choroba autoimmunologiczna objawiająca się atakiem układu odpornościowego na własną tkankę tarczycy tak, jakby była ciałem obcym. Z czasem, gdy tkanka ulega degeneracji, rozwija się niedoczynność tarczycy. Brzmi nieprawdopodobnie, ale coraz więcej osób choruje na Hashimoto. Co więcej, Hashimoto zajmuje I miejsce na podium najczęściej występujących chorób autoimmunologicznych.
Atak skierowany jest przede wszystkim na tarczycę, jednak nigdy nie ma pewności, że organizm z czasem nie skieruje swoich antygenów wobec innych narządów. Statystyki pokazują, że choroby autoimmunologiczne często występują w ilości większej, niż 1. Choroba Hashimoto dotyka w większości kobiet (chorują 10x częściej niż mężczyźni), a jej ryzyko wzrasta, gdy pojawiała się w historii rodzinnej. W rejonach świata, gdzie nie ma problemu z dostępnością jodu, Hashimoto jest główną przyczyną rozwoju niedoczynności tarczycy. Liczba osób chorych na Hashimoto wciąż wzrasta, a pacjenci nie wiedzą, jak tej chorobie zapobiegać oraz w jaki sposób leczyć.
Dokładne przyczyny Hashimoto na ten moment nie są dokładnie poznane. Najpopularniejszą metodą leczenia jest uzupełnianie T4 lekami z lewotyroksyną, zazwyczaj przez całe życie.
Objawy choroby Hashimoto
Hashimoto zazwyczaj objawia się bardzo podobnie jak niedoczynność tarczycy z innych przyczyn. Najpopularniejsze objawy Hashimoto to:
- sucha i łuszcząca się skóra,
- wypadanie i pogorszenie kondycji włosów,
- łamliwość paznokci,
- obrzęk twarzy,
- bradykardia,
- przewlekłe, ogólne zmęczenie,
- duszności i słaba tolerancja wysiłku fizycznego,
- zmniejszona siła mięśni,
- zaparcia,
- przyrost masy ciała,
- nietolerancja zimna,
- zmniejszona potliwość,
- pogorszenie pamięci i koncentracji,
- bóle stawów,
- depresja.
Warto jednak wiedzieć, że w bardzo wczesnym stadium, gdy nie dojdzie jeszcze do niedoczynności tarczycy, Hashimoto może dawać lekkie objawy nadczynności tarczycy, gdyż atakowane komórki tarczycowe chwilowo uwalniają większe ilości zgromadzonych hormonów.
Jak ją zdiagnozować?
Jeśli zauważasz u siebie wyżej wymienione objawy, koniecznie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz powinien zaproponować diagnostykę, która potwierdzi lub zaprzeczy diagnozie choroby Hashimoto, lub niedoczynności tarczycy z innych powodów.
Z badań krwi lekarze zalecają zazwyczaj:
- TSH, jako hormon przysadki stymulujący tarczycę do produkcji hormonów,
- FT4 i niekiedy FT3 (zazwyczaj samo FT4), czyli hormony produkowane przez tarczycę,
- przeciwciała antyTG (przeciwko tyreoglobulinie) i antyTPO (przeciwko peroksydazie tarczycowej).
Poza badaniami krwi zazwyczaj zalecane jest także USG tarczycy, w którym można ocenić jej wielkość oraz sprawdzić, czy nie ma guzów i ognisk stanu zapalnego.
Dieta przy Hashimoto — na co zwracać uwagę?
Zboża i gluten
Grupą produktów, która negatywnie wpływa na organizm z Hashimoto to przede wszystkim zboża zawierające gluten, czyli: pszenica, jęczmień, owies i żyto. Z diety zatem należy wykluczyć wszelkie produkty pochodzące z pszenicy, czyli m.in.: kuskus, mąka durum, kamut, bulgur oraz kasza manna. Ponadto produkty takie jak: wszelkie pieczywo, w tym bułka tarta oraz wyroby mączne, czyli: makarony, kopytka, pierogi oraz inne kluski, również należy wykluczać.
Wyłączeniu podlegają także tzw. pseudozboża, czyli: komosa, amarantus oraz dziki ryż. Wyeliminować całkowicie należy również ryż biały i brązowy oraz kukurydzę, czyli produkty bezglutenowe, które ze względu na obecność białek podobnych do glutenu w przypadku ryżu oraz dużych ilości skrobi i modyfikacji genetycznych w przypadku kukurydzy, nie powinny znaleźć się w diecie osób cierpiących na Hashimoto. Nie jest możliwym zachowanie w diecie zbóż, kiedy wyniki badań wskazują podwyższony antyTPO, antyTG, bądź kiedy występują przeciwciała ANA.
Gluten jest szkodliwy dla organizmu i przyczynia się do powstawania chorób autoimmunologicznych. To rodzaj lektyny, która stanowi duży problem w tego rodzaju chorobach. To właśnie lektyny przyklejają się do naszych tkanek i komórek, powodując wspomnianą reakcję organizmu, który zwraca się przeciwko sobie. Lektyna przyklejając się do jelit, rozszczelnia je. Konsekwencji tego procesu jest więcej. Rozszczelnione jelito przepuszcza więcej niestrawionych, bo nierozpoznanych białek. Trawienie nie zachodzi prawidłowo, ponieważ praca żołądka jest zaburzona.
Rośliny strączkowe
Warto zwrócić także uwagę na rośliny strączkowe. Również one nie powinny być spożywane przez osoby z Hashimoto, a więc i tę grupę produktów należy wyłączyć z diety. Wszystko z powodu występujących w tego typu produktach omawianych wcześniej lektyn.
Produkty mleczne
Kolejnym zbiorem produktów wymagających wykluczenia jest nabiał w tym m.in.: mleko, sery, maślanka, jogurt oraz kefir i masło. Wszystko dlatego, że produkty, które możemy znaleźć na sklepowych półkach, są wątpliwej jakości.
Jako technolog żywności poznałam ,,od kuchni” współczesną branżę spożywczą z zakresu przetwórstwa żywności. Mając zatem świadomość, w jaki sposób karmione są zwierzęta mleczne (często paszami w postaci mączki, modyfikowanej soi, sterydami, hormonami oraz antybiotykami) należy zwątpić w produkt końcowy, jakim jest mięso, czy nabiał. Biorąc równocześnie pod uwagę to, co producent dodał do wyrobu, aby polepszyć jego walory smakowo – zapachowe oraz przedłużyć jego trwałość. A wszystko za pomocą syntetycznych środków, można jasno stwierdzić, że produkt taki nie wpływa pozytywnie na nasze zdrowie.
Wszystko to powinno budzić niepokój osób sięgających po tego typu produkty. Kumulacja tych wszystkich substancji w produkcie potencjalnie dyskwalifikuje go z listy zakupów. Nawet zdrowy organizm nie jest w stanie sobie z tym produktem poradzić, jeśli chodzi nawet o samo jego trawienie. Nie wie jakich enzymów użyć do rozłożenia takiego produktu ,,bogatego’’ w obce, syntetyczne substancje. Wszystkie procesy trawienne są zaburzone. To dla organizmu z Hashimoto tym bardziej będzie to utrudnione, stąd wykluczenie nabiału.
Rośliny psiankowate
Stopniowe wyeliminowywanie z diety roślin psiankowatych m.in.: ziemniaka, pomidora, papryki, jagód goji, czy bakłażana i palenia tytoniu pozytywnie wpłynie na nasze jelita, zwłaszcza kiedy są rozszczelnione. Otóż rośliny psiankowate zawierają w sobie glikoalkaloidy. Ich spożywanie powoduje nie tylko podrażnienie przewodu pokarmowego, które może prowadzić do nieszczelności jelit, ale również nadmierne pobudzenie układu immunologicznego.
Rośliny krzyżowe
Spożywanie roślin krzyżowych tj.: kapusta, brokuł, kalafior budzi niepokój osób chorych na Hashimoto. Uważam, że nie powinny się one obawiać spożywania tego typu roślin, ponieważ korzyści z ich spożywania jest więcej, niż potencjonalnych zagrożeń dla organizmu. Dlatego też eliminujemy je z diety jako ostatnie. Aby wspomóc swój organizm, który atakuje własne narządy, należy wyeliminować z diety orzechy, pestki dyni, słonecznika, sezamu, czy siemienia lnianego. Ponadto produkty zawierające syrop glukozowo – fruktozowy oraz takie słodzone cukrem, słodzikami, czy to naturalnymi, czy syntetycznymi. Należy również zrezygnować ze spożywania alkoholu, jak również z picia kawy oraz herbaty.
Co warto jeść?
Chorując na Hashimoto z wielu produktów musisz zrezygnować, przy czym uważnie czytać zamieszczone na opakowaniu etykiety. Jako dietetyk, przy tego rodzaju schorzeniu polecam produkty, takie jak: dobrej jakości mięso pod każdą postacią włącznie z dziczyzną i podrobami, jaja oraz warzywa i jeszcze raz warzywa, które są dobrym źródłem węglowodanów oraz witamin i minerałów.
Wskazane są tłuszcze takie jak: awokado, kokos, oliwa z oliwek, wiesiołek, ogórecznik oraz tłuszcz gęsi. Ryby, można spożywać, jednak nie często. Z biegiem czasu (kwestia indywidualna oczywiście) pod nadzorem dietetyka można włączyć do diety również owoce, pseudozboża, a także niektóre orzechy, czy kaszę jaglaną.
U pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto, jak u wszystkich innych, zalecana jest profilaktyka niedoboru selenu za pomocą właściwie skomponowanej diety. Zachęca to do wzbogacenia diety w produkty bogate w selen jak ryby czy orzechy brazylijskie. Dieta w Hashimoto zatem powinna być przede wszystkim spersonalizowana, eliminacyjna oraz rotacyjna. Bogata w niezbędne składniki odżywcze, urozmaicona, prawidłowo zbilansowana, jak również profilaktyczna, przeciwzapalna, dostarczająca wartościowego białka oraz prebiotyków.
Podsumowanie
Nie warto czekać, aż Twój stan zdrowia się pogorszy, dołączą kolejne dolegliwości, których przyczyny nie będzie można zidentyfikować. Procesy autoimmunologiczne będą się z czasem tylko nasilać, a jest mała szansa na samoistne ustąpienie. Otyłość, jak i wszelkie problemy związane z jelitami oraz tarczycą, czy nieregularne miesiączki to tylko początek góry lodowej.
Im szybciej zainterweniujesz, tym więcej jesteś w stanie dla siebie zrobić. Nie czekaj, aż skutki będą nieodwracalne. Najlepsze efekty daje konsultacja z profesjonalistą.
Źródło: Mincer DL, Jialal I. Hashimoto Thyroiditis. [Updated 2022 Jun 21]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-.
